Κρίση (Μέρος 1ο): ΑΥΤΑΡΚΕΙΑ ή ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ

Τα άρθρα αποτελούν μια σειρά σκέψεων σχετικά με την ελληνική οικονομική και πολιτική κρίση, η οποία στην ουσία της οφείλεται σε κρίση αξιών. Για αυτό το λόγο ο τίτλος κάθε άρθρου δίνεται ως επιλογή μιας αξίας αντί για την αντ-αξία της. Οι αξίες που αναφέρονται είναι απλές κι έχουν άμεση πρακτική εφαρμογή στη ζωή του καθενός μας. Νομίζουμε ότι οι αξίες είναι κάτι το αφηρημένο, που, ω τι κρίμα, έχει χαθεί πια από το γενικό σύνολο που ονομάζουμε ελληνική κοινωνία. Όμως οι αξίες είναι συγκεκριμένες, και επιφέρουν απτά αποτελέσματα τη ζωή του καθενός από εμάς. Επίσης είναι απλές. Συχνά παρουσιάζεται η διακυβέρνηση μιας χώρας ως υπόθεση εξαιρετικά περίπλοκη, με τεχνικούς όρους, που μόνο διδάκτορες μπορούν να κατανοήσουν. Οι περίπλοκοι όροι τρομάζουν τον κοινό άνθρωπο, ο οποίος ακόμη κι αν διαμαρτύρεται, πολλές φορές νιώθει μειονεκτικά και αδύναμος. Δεν είναι έτσι. Η περιπλοκότητα πολλές φορές χρησιμοποιείται για να καλύψει την πολύ απλή διαφθορά. Θεωρώ ότι έχει έρθει πια ή ώρα για την επαναφορά της απλότητας στον τρόπο διακυβέρνησης και διαχείρισης, που θα είναι και πολύ πιο αποτελεσματική.


Νομίζω ότι το ζητούμενο κι αίτημα των πολιτών θα έπρεπε να είναι η σταθερή κι επίμονη προσαρμογή προς μια ΑΥΤΑΡΚΗ οικονομία. Δηλαδή να μη χρειαστεί να ξαναδανειστούμε ποτέ πια. Το ζητούμενο δεν είναι πότε η Ελλάδα θα ξαναβγεί στις αγορές, όπως μας ζαλίζουν τα ΜΜΕ. Αλλά πώς η Ελλάδα δε θα ξαναχρειαστεί να βγει στις αγορές ποτέ πια ξανά! Το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα φαίνεται να μη βοηθά ουσιαστικά την ελληνική οικονομία να σταθεί στα πόδια της αυτόνομα, αλλά στοχεύει να εξασφαλίσει την είσπραξη γερών τόκων και κρατώντας τη χώρα σε συνεχιζόμενη ανάγκη δανεισμού. Μετά την πικρή εμπειρία με το δανεισμό, πραγματικά θα πρέπει να το πάρουμε απόφαση να μάθουμε να ζούμε με όσα παράγουμε και ποτέ ξανά να μην δανειστούμε (υποθηκεύοντας το μέλλον των παιδιών μας και την ελληνική γη) για να καλύπτουμε καταναλωτικές μας ανάγκες.
Η Ελλάδα δεν είναι μόνο το «εμείς», οι σημερινοί δέκα εκατομμύρια έλληνες. Είναι οι πρόγονοι, είναι οι απόγονοι και είναι και η ελληνική ΓΗ. Δεν έχουμε δικαίωμα να τους προδίδουμε, για να έχουμε εμείς έναν μισθό παραπάνω τώρα. Δεν προέχει η καλοπέρασή μας, ούτε καν η άνεσή μας. Αν ήταν έτσι κανείς δεν θα έτρεχε να πολεμήσει για την Ελλάδα στο παρελθόν.
Όπως και αν έχει πάντως, δεν μας φταίνε οι ξένοι. Εμείς τους επιτρέψαμε να έχουν δικαιώματα πάνω μας, πρώτα οι πολιτικοί που ξεκίνησαν το όργιο σπατάλης με ξένα λεφτά, δεύτερον ο λαός. Σε κάθε περίπτωση, ζούσαμε με παραπάνω από αυτά που παράγαμε. Θέλαμε τζιπ, πισίνες και μπουζούκια, με ξένα λεφτά. Γλυκαθήκαμε από την ηδονή της εύκολης σπατάλης και ψευτο-ευδαιμονίας και τώρα πληρώνουμε τη νύφη, με τον ταπεινωτικό κίνδυνο να πουληθεί ελληνική γη για την οποία οι πρόγονοί μας έχυσαν αίμα. Τι θα τους λέγαμε σήμερα αν τους αντικρίζαμε? Ότι τα ξεπουλήσαμε όλα για τζιπ, πισίνες και γαρύφαλλα στα πόδια ξανθής τραγουδίστριας? Αυτό είχε τελικά ο Έλληνας τόσο ανάγκη? Τώρα μουτζώνουμε τους πολιτικούς. Έχουνε τεράστια ευθύνη, δε λέω. Όμως έχουμε ευθύνη κι εμείς. Όταν δίνονταν παχυλότατοι μισθοί σε ολόκληρες κάστες δημοσίων υπαλλήλων, τεράστια εφάπαξ με σύνταξη στα 45, ποιος βγήκε να διαμαρτυρηθεί? Ποιος βγήκε να πει ‘Ε, είναι δίκαια αυτά τα λεφτά? Τα αντέχει η οικονομία μας? Τα δικαιούμαστε? Ακόμη και να μας τα έδιναν, δεν πρέπει να πάρουμε άδικα λεφτά, γιατί θα τα χρεωθούν τα παιδιά μας’. Κανείς. Πού είναι ο αυτοέλεγχος και η αυτοκριτική μας? Δεν υπήρχε ανώτατο ή λογικό όριο στους μισθούς του δημοσίου, μέχρι κάποιος να διαμαρτυρηθεί ότι εδώ αργά ή γρήγορα θα σκάσει μια πολύ σοβαρή αδικία. Κι αν το έκανε, θα το κατηγορούσαν ότι υπονομεύει το δίκαιο του εργάτη. «Εργάτες», όμως, δεν είμαστε μόνο εμείς. Είναι και οι μελλοντικοί. Είναι παράδοξο, πως σε μια κοινωνία, όπου ατομικά, σε κάθε οικογένεια, δίνουμε τα πάντα για τα παιδιά μας, συλλογικά, ως έθνος, συμπεριφερθήκαμε με άκρα ανευθυνότητα απέναντί τους. Τα δάνεια της υπερβολής μας, εκείνα θα τα πληρώσουν και τα πληρώνουν ήδη: Για παράδειγμα, για να μην γίνει καμία απόλυση στο δημόσιο, αλλά ταυτόχρονα να μειωθεί ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων (κάτι που πιστεύω πως πρέπει να γίνει, καθώς έχουμε τον πιο διογκωμένο δημόσιο τομέα στην Ευρώπη), βρήκαμε την εύκολη λύση: σε κάθε 5 ή 10 αποχωρήσεις, θα προσλαμβάνουμε μόνο 1. Άρα, οι νέοι θα την πληρώσουν τη νύφη! Δεν θα τους δώσουμε την ευκαιρία μα προσληφθούν, για να προστατέψουμε κάποιους 50ρηδες αργόμισθους, που χρόνια πληρώνονταν από τον έλληνα φορολογούμενο, χωρίς, σε κάποιες περιπτώσεις, να έχουν καν αντικείμενο εργασίας. Είναι δίκαιο αυτό για τους νέους?…

Η αυτάρκεια οφείλει να είναι αξία και στη ζωή του καθενός από εμάς, ατομικά. Ζούμε με όσα παράγουμε. Δεν νοείται να δανειζόμαστε για να καλύψουμε την τρέχουσα κατανάλωση, εκτός κι αν είναι έκτακτη ανάγκη και μόνο πολύ βραχυπρόθεσμη. Δεν μπορεί ο δανεισμός να αποτελεί τρόπο ζωής για κανένα νοικοκυριό. Η ευρέως εξαπλωμένη συνήθεια πολλών νοικοκυριών τα τελευταία χρόνια, πριν ακόμη έρθει η κρίση, να ζουν «φορτώνοντάς τα στην κάρτα», αντανακλάται τώρα στην οικονομικά εξαρτημένη κατάσταση της χώρας μας. Ο εθισμός στο δανεισμό είναι μια πολύ ανθυγιεινή συνήθεια, είτε μιλάμε για άτομα είτε για χώρες ολόκληρες. Το δέλεαρ του δανειστή δεν σου διαφημίζει ότι υποθηκεύεις το μέλλον σου, την ψυχική σου ηρεμία και την ανεξαρτησία σου. Αυτά οφείλεις εσύ να τα υπερασπιστείς. Αν η οικονομική ανεξαρτησία συνεπάγεται λιτή και απλή ζωή, αλλά με αξιοπρέπεια και δικαιοσύνη, τότε η λιτή ζωή είναι τιμή μας.
Επίσης, δεν νοείται μια χώρα να κινείται με πρωτογενές έλλειμμα. Θα έπρεπε, ανά πάσα στιγμή να υπάρχει πλεόνασμα. Όπως, κάθε σώφρων νοικοκύρης έχει στην άκρη αποταμιευμένα τα έξοδα κάποιων μηνών τουλάχιστον για περίπτωση ανάγκης, έτσι και κάθε κράτος θα έπρεπε να φροντίσει να υπάρχουν στον κουμπαρά του τα αποθέματα της παραγωγής κάποιων μηνών για περίπτωση ανάγκης επίσης. Τι θα γίνει δηλαδή σε περίπτωση κάποιας επιδημίας ή φυσικής καταστροφής, όπως π.χ. στην Ιαπωνία? Με όλη την πολυπλοκότητα και τις διδακτορικές διατριβές, το σημερινό οικονομικό σύστημα βασίζεται ευθύς εξαρχής σε εντελώς λανθασμένη βάση... Αυτήν την κοινή λογική εφάρμοσαν πολλοί αρχαίοι πολιτισμοί, συμπεριλαμβανομένης και της αρχαίας Αθήνας, για αιώνες. Αντί να τους υποτιμούμε ως παρωχημένους, καλά θα κάνουμε να διδαχθούμε κάτι από εκείνους, καθώς τα σημερινά σοφιστικέ μας συστήματα μόνο σε αδιέξοδο μας έχουν οδηγήσει. Αν κάποιο έτος, προκύψει ακόμη μεγαλύτερο πλεόνασμα, από το όριο της αναγκαίας αποταμίευσης, τότε μπορούν να επιστραφούν τα χρήματα στο λαό για να γιορτάσει, ως αμοιβή για την συνεισφορά του-δε χρειάζεται η αποταμίευση επ’ άπειρον. Αλλά μόνο όταν έχει καλυφθεί η ανάγκη για απόθεμα, όχι να γιορτάζουμε πάνω σε χρέη, όπως κάναμε μέχρι τώρα.

Στο δια ταύτα. Είμαστε προετοιμασμένοι να ζήσουμε με όσα παράγουμε? Αυτό, ας μην έχουμε αυταπάτες, θα οδηγήσει αρχικά σε πτώση του βιοτικού επιπέδου, τουλάχιστον αρχικά, αλλά μακροπρόθεσμα θα είναι καλύτερα για όλους.Ο κάθε σώφρων νοικοκύρης, όταν βλέπει ότι τα έξοδα του νοικοκυτιού εκτροχιάζονται κι έχει χρέη, κοιτά να κόψει τα περιττά, τις πολυτέλειες, φροντίζει να έχει για τις βασικές ανάγκες και ΔΕΝ κοιτάζει να φορτώσει κι άλλο την πιστωτική κάρτα. Εμείς ως χώρα αυτή τη στιγμή κάνουμε ακριβώς τα αντίθετα. ΔΕΝ κόβουμε τα περιττά, ΔΕΝ φροντίζουμε τις βασικές ανάγκες, αλλά φορτώνουμε κι άλλο την πιστωτική κάρτα.
Η αυτάρκεια είναι σημαντική σε πολλά επίπεδα. Η αγροτική παραγωγή της Ελλάδας έχει ουσιαστικά εγκαταλειφθεί για χάρη μερικών μονοκαλλιεργειών που συνάδουν με τους κανονισμούς της ΕΕ. Κι όμως η χώρα μας παλιά, μπορούσε να στηρίξει πολλά νοικοκυριά, φτωχά μεν, αλλά με αξιοπρέπεια.

Πόσα λοιπόν είναι αυτά που παράγουμε? Μεγάλη κουβέντα. Αυτά πρέπει να εκτιμηθούν σωστά και να κατανεμηθούν δίκαια, άλλη μεγάλη κουβέντα. Εδώ είναι και η ουσία του προβλήματος, δηλαδή η παντελής έλλειψη εμπιστοσύνης. Αν θέλει ουσιαστική διαφάνεια το κάθε υπουργείο να αναρτήσει στην ιστοσελίδα του συνοπτικό προϋπολογισμό, δύο στήλες «Εσοδα», «Εξοδα», ανά μήνα, με σύντομη αιτιολόγηση. Δεν είναι δύσκολο. Είναι αυτό που κάνει ο κάθε σώφρον νοικοκύρης. Αυτό είναι διαφάνεια. Έχουν σήμερα το ηλεκτρονικό σύστημα «Διαύγεια», όμως δεν είναι ούτε συνοπτικό, ούτε εύχρηστο, ούτε απλό για να το βλέπει ο κάθε πολίτης και να βγάζει τα συμπεράσματά του. Αν πραγματικά θέλουν να είναι ανοιχτοί στο πώς διαχειρίζονται τα ΔΙΚΑ μας λεφτά, μπορούν εύκολα να το κάνουν. Υπάρχει ο προυπολογισμός του κάθε έτους, από το Υπουργείο οικονομικών, αλλά το τι συμβαίνει στην πράξη είναι άλλη ιστορία. Θα πρέπει να υπάρξει απόλυτη διαφάνεια κι εύκολη, ευκολονόητη πρόσβαση σε όλα τα οικονομικά στοιχεία όλων των υπουργείων, όλου του κράτους και των ΟΤΑ, στα οποία θα έχει πρόσβαση ο κάθε πολίτης. Καλύτερα ακόμη ας κάνουν και ηλεκτρονικές ψηφοφορίες-δημοσκοπήσεις για την αναγκαιότητα ή μη των εξόδων που φαίνονται… Αφήνεται η διαχείριση της περιουσίας του ελληνικού λαού, με τυφλή εμπιστοσύνη και τυφλή πίστη, στα χέρια λίγων… ας μην υποτιμάται άλλο η νοημοσύνη του κόσμου. Κάποιες φορές σκέφτομαι ότι οι οικονομικές αναλύσεις παρουσιάζονται με τόσο περίπλοκους όρους για τον απλό κόσμο,ώστε ακριβώς να μην καταλαβαίνουμε πού πάει τι… και άρα να εμπιστευόμαστε τυφλά…

Στις ειδήσεις ακούμε όλων των ειδών τις αντιφατικές θέσεις: Από τη μια ακούμε «λεφτά υπάρχουν» από την άλλη απειλούμαστε με «στάση πληρωμών». Πού βρίσκεται η αλήθεια? Πιστεύω ούτε στη μία ούτε στην άλλη θέση. Μπορούν να γίνουν πολλές εξοικονομήσεις χρημάτων, αντί για την αφαίμαξη των μισθωτών και συνταξιούχων. Σχετικές σοβαρές και συγκεκριμένες προτάσεις έχουν δοθεί, για παράδειγμα από τον κ. Στέφανο Μάνο. Δυστυχώς υπάρχει μια σκληρή κρούστα σπατάλης στο δημόσιο που μέχρι σήμερα δεν τολμά να αγγίξει κανείς. Αργόμισθοι. Άχρηστα έξοδα. Άχρηστοι δημόσιοι οργανισμοί. Άχρηστα έργα που γίνονται, πολλές φορές υπερ-τιμολογημένα. Υπερβολικοί μισθοί-ακόμη- σε πολλά στελέχη του δημοσίου. Κάλυψη εκτεταμένης φοροδιαφυγής, χωρίς τη βούληση να τη σταματήσουν. Διερεύνηση πόθεν έσχες για όλους τους λογαριασμούς των Ελλήνων στο εξωτερικό και σε υπεράκτιες εταιρίες. Άδικα και παράλογα προνόμια(θυμάται κανείς τα απίστευτα προνόμια των εργαζομένων στην παλιά Ολυμπιακή που έστελναν το σόι πακέτο αεροπορικές διακοπές τζάμπα?)….

Αν δεν κινηθούμε αποφασιστικά προς την κάθαρση, τη διαφάνεια, το δίκαιο μοίρασμα χρεών και εσόδων και την οικονομική ΑΥΤΑΡΚΕΙΑ, δεν μπορούμε να απελευθερωθούμε, όσο κι αν φωνάζουμε. Αν βρεθούν οι ηγέτες που θα τολμήσουν να αντιπαραχθούν με την κρούστα παλαιών οργανωμένων συμφερόντων και τον αδηφάγο άρρωστο κρατικό μηχανισμό (γιατί σήμερα κανείς δεν τολμά), και να κατανείμουν τα βάρη δίκαια, τότε μπορούμε να μιλάμε για πορεία προς την αυτάρκεια. Οι ξένοι δεν θα συνεχίζουν επ’ άπειρο να μας δανείζουν…Όταν δουν ότι ο κίνδυνος ντόμινο και ο κίνδυνος «μόλυνσης» των δικών τους τραπεζών απομακρύνεται, τότε θα αφήσουν την Ελλάδα να καταρρεύσει κι ό,τι θέλει ας γίνει. Μπορεί ο τωρινός δανεισμός να μεταθέτει το πρόβλημα για λίγο αργότερα, αλλά στην ουσία δεν το λύνει, απλά μας φορτώνει με περισσότερα χρέη. Το Δεκέμβρη του 2009, λίγους μήνες πριν το πρώτο πακέτο, το χρέος ήταν στο 113% του ΑΕΠ. Σήμερα είναι κοντά στο 160%. Έχω την αίσθηση ότι απλά δίνεται λίγος χρόνος παραπάνω –όχι μόνο σε εμάς- αλλά κυρίως στους ξένους να προστατέψουν τα δικά τους κεφάλαια από την ανεξέλεγκτη χρεοκοπία της Ελλάδας. Φαίνεται εξαιρετικά απίθανο να μπορέσει να αποφευχθεί η χρεοκοπία. Οπότε, αντί να αναλώνουμε όλη μας την προσοχή στο τι λένε και κάνουν οι ξένοι για εμάς, αντί να τρέχουμε, όπως εύστοχα λέει κι ο κ. Στ. Μάνος, σαν τους ναρκομανείς στους ξένους για την επόμενή μας «δόση», καλά θα κάνουμε να εκμεταλλευτούμε αυτό το χρονικό διάστημα που μας δίνεται, όσο είναι καιρός, και να προετοιμαστούμε αποτελεσματικά για την περίοδο των συμπτωμάτων «στέρησης», δηλαδή όταν θα μας την κόψουν τη δόση. Να προετοιμαστούμε για να προστατέψουμε τους ευάλωτους από όλα τα δεινά και τρομακτικά τύπου Αργεντινής που μας περιγράφονται. Δε χρειάζεται να περιμένουμε να συμβεί, να ξεκινήσουμε από τώρα τις δικλείδες ασφαλείας που θα προστατέψουν τον πληθυσμό (τροφή, ιατρική περίθαλψη, εξασφάλιση δίκαια κατανομή του υπάρχοντος ρευστού κ.α.). Να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε το πρωτογενές πλεόνασμα, δηλαδή να καλύπτουμε τουλάχιστον τα τρέχοντα έξοδά μας, ανεξάρτητα από τα χρέη. Ούτως ώστε αν χρεοκοπήσουμε, να μπορούμε να πούμε τουλάχιστον ότι μπορούμε να συντηρήσουμε τον εαυτό μας με αυτά που παράγουμε. Είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτό. Δεν δικαιολογείται να μην το κάνουμε, διότι γνωρίζουμε. Η Αργεντινή συνέβη ξαφνικά. Εμείς γνωρίζουμε. Ψυχραιμία, αλληλεγγύη και προνοητικότητα χρειάζονται κι όχι να ασχολούμαστε άλλο με τους ξένους.


Ο κόσμος το διαισθάνεται αυτό και εξ΄ ου κι η οργή… Όμως, για να είναι αποτελεσματικό το κίνημα των αγανακτισμένων, που φαίνεται αχρωμάτιστο αυτή τη στιγμή, πρέπει κατά τη γνώμη μου, α) να γίνουν τα αιτήματα συγκεκριμένα, π.χ. οικονομική αυτάρκεια, περιορισμός στη σπατάλη δημοσίου, αποδείξεις και νούμερα για την επιστροφή των κλεμμένων χρημάτων του δημοσίου, κατάργηση συντεχνιακών προνομίων κλπ., β) να είμαστε διατεθειμένοι να παραδεχτούμε το δικό μας μερίδιο ευθύνης (οι πολιτικοί διέφθειραν τους πολίτες, αλλά και οι πολίτες διέφθειραν τους πολιτικούς, η πελατειακή σχέση διαφθοράς ήταν αμφίδρομη) , γ) να σταματήσει η υπερβολικά βίαιη, τυφλή, σχεδόν οχλοκρατική έκφραση μίσους εναντίον των πολιτικών: όταν οι μισοί έλληνες δηλώνουν ότι εγκρίνουν τους προπηλακισμούς πολιτικών, σύμφωνα με την Public Issue, αυτό δεν είναι δείγμα πολιτική ωριμότητας ή πολιτικής υγείας. Η τυφλή οργή θα εμποδίσει οποιοδήποτε υγιή πολιτικό θελήσει πραγματικά να βοηθήσει, από το να αναμιχθεί με την πολιτική. Ακόμη και αν αποφασίζαμε μόνοι μας να χρεοκοπήσουμε, κάτι που φαίνεται σχεδόν αναπόφευκτο, η αρχική περίοδος προσαρμογής θα είναι πολύ αναγκαστικά πολύ αβέβαιη και τυρβώδης και θα χρειαστούν όλα τα αποθέματα ψυχραιμίας, λογικής, αλληλεγγύης, για να μην υπάρξουν αλληλοφάγωμα και βία. Οι προπηλακισμοί πολιτικών δεν οδηγούν προς αυτήν την κατεύθυνση.

Επίσης χρειάζεται να σταματήσουμε να βλέπουμε, με αυτόν τον απόλυτο τρόπο του "άσπρο-μαύρο" ανθρώπους και καταστάσεις. Βλέπω μια πόλωση. Πόλωση στην οργή του κόσμου, πόλωση στην αδιαφορία των πολιτικών να ακούσουν την κοινωνία. Άνθρωποι που νοιάζονται και προσπαθούν για την Ελλάδα υπάρχουν και στην "πάνω" και στην "κάτω" Βουλή. Άνθρωποι που κοιτάζουν μόνο τον εαυτό τους κι αδιαφορούν για την Ελλάδα υπάρχουν επίσης και στην "πάνω" και στην "κάτω" Βουλή. Ας μη βλέπουμε απόλυτα, δαιμονοποιώντας ή εκθειάζοντας. Επίσης στον ίδιο άνθρωπο, π.χ. σε έναν πολιτικό, υπάρχουν και θετικές και αρνητικές πλευρές. Το ότι μπορεί να κάνει κάποια στιγμή λάθος, δεν ακυρώνει όλο το άτομο. Θα πρέπει να κριθεί από το σύνολο του έργου και της συνεισφοράς του. Αλλά εύκολα μπαίνουμε σε κλισέ και καταδικάζουμε, συχνά με βρισιές, χωρίς καν να έχουμε μπει στον κόπο να ενημερωθούμε...Ψυχραιμία και μετριοπάθεια είναι σημαντικές στην ένταση των ημερών.

Τέλος, η κρίση εμπιστοσύνης, υπάρχει, όχι μόνο απέναντι στους πολιτικούς, αλλά μεταξύ των ίδιων των πολιτών. Δεν εμπιστεύεσαι το συνάδελφο, γιατί ξέρεις ότι θα βάλει μέσο για να σου φάει τη θέση, χωρίς καμία τύψη. Δεν εμπιστεύεσαι το διπλανό σου που διαμαρτύρεται, γιατί ξέρεις ότι αν του δοθεί η ευκαιρία, θα καταχραστεί κι εκείνος δημόσιο χρήμα. Εν΄εσύ πληρώνεις φόρους, εκείνος φοροδιαφεύγει κραυγαλέα και θα το θεωρήσει φυσιολογικό. Η κρίση εμπιστοσύνης είναι το πρόβλημα, όχι οι ξένοι. Κι οι μόνη λύση είναι η διαφάνεια, να μιλάμε για όλα τα στραβά και άδικα που βλέπουμε να γίνονται και να μην τα κάνουμε εμείς οι ίδιοι-ακόμη κι αν θεωρηθούμε κουτοί! Θα μπορούσε η Ελλάδα να ζήσει αυτόνομα κι ανεξάρτητα, αν ξεπεράσουμε το δικό μας κακό εαυτό: Να μη ζούμε μόνο για την πάρτη μας, αλλά να αποκτήσουμε κοινωνική συνείδηση.
1/7/2011