Κρίση (Μέρος 7ο): Δεν μας αξίζει αυτό

Τέλη Σεπτέμβρη του 2011 και είδα πρόσφατα δημοσιεύματα στο BBC όπου αναφέρουν τον πρωθυπουργό μας να ‘παρακαλά’ (“plea”) τους Γερμανούς για βοήθεια και στον Guardian να έχουν τίτλο ότι ο πρωθυπουργός μας ‘ορκίζεται’ (“vows”) ότι θα οδηγήσει τη χώρα στην ευημερία. Η ταπείνωση που ένιωσα, όπως κάθε Έλληνας, με αυτή την ειρωνία εναντίον της χώρας μας, έχει ξεπεράσει κάθε ανεκτό όριο. Δεν αξίζει. Κανένα πακέτο «βοήθειας», καμία «σωτηρία» και κανένα νόμισμα δεν αξίζει αυτή τη διαπόμπευση, σχεδόν χλευασμό, που υφιστάμεθα καθημερινά. Φοβόμαστε την κατάρρευση; Μα, αυτή είναι η κατάρρευση… Υπάρχει και η κατάρρευση της αξιοπρέπειας, που είναι πολύ χειρότερη από την υλική… Δεν το αξίζουμε αυτό.

Τις τελευταίες ημέρες, όταν οι εξαγγελίες των άδικων μέτρων διαδέχονται η μία την άλλη σε χρόνο ρεκόρ, οι Έλληνες μοιάζουμε μουδιασμένοι, ακινητοποιημένοι, ανίκανοι να αντιδράσουμε. Ο φόβος, η παράλυση και η ηττοπάθεια που ζούμε τώρα είναι πολύ χειρότερα κι από το χειρότερο μελλοντικό σενάριο χρεοκοπίας. Τι θα γίνει δηλαδή αν χρεοκοπήσουμε; Η Ελλάδα έχει ξεπεράσει πολύ δυσκολότερες προκλήσεις. Ίσως, με κατάλληλη διαχείριση, η χρεοκοπία να είναι πολύ ευκολότερη από ότι περιμένουμε. Μπορεί παραδόξως να φέρει απρόσμενα ψυχικά οφέλη, όπως ανεξαρτησία, δύναμη, πίστη, απαγκίστρωση από τον καταναλωτισμό, αυτοπεποίθηση στον εαυτό μας. Ο φόβος μας είναι το πρόβλημα, όχι η χρεοκοπία. Δεν χρειάζεται να καταπίνουμε άλλο φόβο, δεν το αξίζουμε αυτό.

Τα μέτρα, μέσα από τη φιλοσοφία «σε δανείζω παραπάνω, για να ξε-δανειστείς» αποδείχθηκαν και στην πράξη αδιέξοδα. Έχουμε κάνει τα λάθη μας. Αφεθήκαμε σε λεφτά που δεν ήταν δικά μας, τώρα το μάθαμε το μάθημα. Δεν χρειάζεται πια να πιστεύουμε ότι το μόνο που μας απομένει είναι απόγνωση, ταπείνωση. Μας αξίζει κάτι καλύτερο από αυτό. Δεν μας αξίζει να μας οικτίρουν οι ξένοι (“Pity the Greeks”, σύμφωνα με δημοσίευμα του BBC), ενώ οι κυβερνήσεις τους εποφθαλμιούν… Δεν μας αξίζει πια να μας υποτιμούν κυβερνήσεις και τρόικες, που επιβαρύνουν ασφυκτικά όλο τους ίδιους και τους ίδιους, ενώ δεν αγγίζουν τη σπατάλη και αισχροκέρδεια στους ίδιους και τους ίδιους… Μας αξίζει κάτι καλύτερο.

Ποιος είπε ότι τα μέτρα δεν εφαρμόστηκαν; Και ο μισθός που κόπηκε τι είναι; Το σημειωματάκι της Εφορίας τι είναι; Όταν όμως μετά τις περικοπές του 2011, βλέπουμε οι δαπάνες του κράτους να είναι ίδιες με του 2009, η απλή λογική λέει ότι κάτι γίνεται. Τα λεφτά, που περισώθηκαν από τα μέτρα, τι έγιναν; Ούτε κυβερνήσεις, ούτε τρόικες έχουν τη βούληση, να δουν αυτό το κομμάτι. Δεν μας αξίζει αυτό. Μας αξίζει κάτι καλύτερο από το να τρέμουμε το μέλλον για τον εαυτό μας και τα παιδιά μας. Μπορούμε να πετύχουμε πολλά περισσότερα από όσο πιστεύουμε ή γνωρίζουμε.

Η χρεοκοπία (αθέτηση πληρωμών) είναι πια θέμα ελάχιστου χρόνου να επέλθει. Δεν χρειάζεται να τρέμουμε, γιατί αυτό που ζούμε τώρα, η ταπείνωση της χώρας μας, είναι χειρότερη από τον μπαμπούλα της χρεοκοπίας… Θα είναι δύσκολα και αβέβαια για κάποιο διάστημα, αλλά δεν θα είναι το τέλος του κόσμου. Στο τέλος θα βρούμε την ισορροπίας μας, σε μια πολύ πιο δίκαιη και απλή βάση. Είναι σαν την πτήση… Όταν ξεκινούν οι αναταράξεις, το σώμα αντιδρά με φόβο, σαν να πρόκειται να πέσει. Αυτό είναι όλο. Οι αναταράξεις σταματούν κι η πτήση συνεχίζεται ομαλά μέχρι τον προορισμό της. Έτσι θα είναι και με την αλλαγή από τη χρεοκοπία. Τα τελευταία 30 χρόνια είχαμε μάθει να ζούμε με δανεικά, δεν ήμασταν όμως πάντα έτσι. Η μνήμη μας έχει σβήσει, λες και όλη μας η ιστορία είναι αυτή των τελευταίων 30 ετών. Έχουμε πειστεί ότι είμαστε ανίκανοι να ζήσουμε με όσα παράγουμε. Δεν είναι αλήθεια. Μπορούμε, όπως μπορούσαν οι πρόγονοί μας, οι αμέσως προηγούμενες γενιές-δεν χρειάζεται να πάμε μακριά, δόξα τω Θεώ ακόμη ζουν!. Ίσως ανακαλύψουμε ότι είναι πολύ καλύτερα έτσι: Να ζούμε με λιγότερα, αλλά με αξιοπρέπεια. Οι αναταράξεις δεν σημαίνουν πτώση, όσο και αν νιώθουμε σαν να πέφτουμε. Ας το θυμηθούμε αυτό, στους δύσκολους καιρούς… Μας αξίζει να ζήσουμε με αξιοπρέπεια, όχι με φόβο.

Κάναμε λάθη. Επιτρέψαμε τη διαφθορά, τη φυγοπονία και τον ατομικισμό να ανθίσουν. Το καταλάβαμε και μας αξίζει να επιδιορθώσουμε, όχι να τιμωρηθούμε. Μπορούμε να τα καταφέρουμε καλύτερα, να επιτρέψουμε την κοινωνική δικαιοσύνη και την κοινή λογική, αντί για την κατάθλιψη και την καχυποψία. Μπορούμε να το κάνουμε, ξεκινώντας από την καθημερινή μας ζωή….Έχουμε τη δύναμη, την ευφυία, την προσαρμοστικότητα, την αντοχή, τα ψυχικά αποθέματα, έχουμε πολύ περισσότερα από όσα νομίζουμε. Δεν είμαστε ανήμπορα θύματα, κατατρεγμένα από αυτοτιμωρητικές ενοχές και αυτό-απαξίωση, που κομπάζουν για το αρχαίο παρελθόν, μόνο και μόνο για να αμυνθούν για την χαμηλή τους αυτοεκτίμηση. Μπορούμε πραγματικά να πιστέψουμε στον εαυτό μας, στον σημερινό εαυτό μας. Η ψυχή του έθνους, θεραπεύεται και καθαρίζει σιγά σιγά, έστω και μέσα από τις δυσκολίες και αρκετοί από εμάς έχουν αρχίσει αυτό να το νιώθουν. Δεν χρειάζεται πια να καταπίνουμε τον πανικό που μας σερβίρουν. Μας αξίζει κάτι καλύτερο.

Είμαστε δυνατότεροι από όσο νομίζουμε. Δεν χρειάζεται να περιμένουμε τη «δόση» ελεημοσύνης από το εξωτερικό, σαν ναρκομανείς εσόδων. Έχουμε τη δική μας πηγή εσόδων, η οποία είναι το ανθρώπινο δυναμικό μας, η δική μας ψυχή και η πλούσια Γη μας (αν την τιμήσουμε, χωρίς να την αφαιμάξουμε βέβηλα). Η Ελληνική Γη μπορεί αρχικά να φανεί ότι δεν αποδίδει πολλά, όμως μπορεί να μας θρέψει πλήρως και μακροπρόθεσμα, αν την εκτιμήσουμε και της φερθούμε με σεβασμό, θα μας ανταμείψει με πολλά περισσότερα. Είναι πολύ ενθαρρυντική η άνοδος στις βιολογικές καλλιέργειες και την παραγωγή ενέργειας από τον Ήλιο. Ειδικά για την Ελλάδα, αυτές οι δύο ήπιες κατευθύνσεις θα είναι πολύ σημαντικές. Μπορούμε να επιβιώσουμε βασισμένοι σε αυτές τις δικές μας δυνάμεις και να παράγουμε αυτά που μέχρι τώρα δεν παράγαμε. Δεν χρειαζόμαστε υπερβολικές πολυτέλειες, ούτε τελευταίας γενιάς κινητά, τα οποία μας στοιχίζουν την αξιοπρέπειά μας. Μπορούμε να ζήσουμε ανεξάρτητα. Είναι σημαντικό να το πιστέψουμε, γιατί σε λίγο θα κληθούμε ούτως ή άλλως να το κάνουμε. Δεν είμαστε έρμαια ανεπαρκών πολιτικών αρχηγών, ή συντεχνιών-ομάδων, που αποφασίζουν για την τύχη μας. Δεν χρειαζόμαστε πια την μεταδοτική πεποίθηση ότι ο μόνος τρόπος για να επιβιώσουμε στη χώρα μας είναι να γίνουμε σαν κι αυτούς. Μας αξίζει κάτι καλύτερο. Μπορούμε να επιβιώσουμε ΚΑΙ να είμαστε αλτρουιστές, μπορούμε να επιβιώσουμε ΚΑΙ να στηρίζουμε ο ένας τον άλλον, αντί να ακούμε τις φωνές του τρόμου και του ανταγωνισμού «ο θάνατός σου, η ζωή μου». Ο ανταγωνισμός μειώνει τη δύναμή μας. Μας αξίζει κάτι καλύτερο από αυτό.

Ας είμαστε προετοιμασμένοι να ζήσουμε λιτά, αλλά με αξιοπρέπεια και δικαιοσύνη. Θα καταστεί απαραίτητο. Είμαστε έτοιμοι πια να αφήσουμε πίσω τον εθισμό στη διαφθορά, η αλλαγή σε πολλούς έχει γίνει εσωτερικά και είναι θέμα χρόνου να ειδωθεί και στην πράξη. Είμαστε έτοιμοι να αφήσουμε πίσω τους διεφθαρμένους πολιτικούς και τις πελατειακές σχέσεις, δεν μας έλκουν πια. Μας αξίζουν καλύτεροι ηγέτες κι έχουμε αρκετή πείρα μέχρι τώρα, ώστε να τους αναγνωρίσουμε. Έχουμε μάθει αρκετά, ώστε να μη βάλουμε το εγώ μας μπροστά, αλλά τη διάκριση για το καλό του τόπου και των παιδιών μας. Είδαμε, μάθαμε τον ατομικισμό και το εύκολο κέρδος, μέχρι που το μπουχτίσαμε. Όταν αυτό σε οδηγεί να αδικείς τους συνανθρώπους σου, είδαμε τελικά ότι δεν αξίζει. Το κόστος στην ψυχή τους έθνους μας είναι πολύ μεγάλο. Τώρα δίνουμε αξία στους συμπολίτες και στη Γη μας, στα πράγματα που πραγματικά έχουν αξία-και δεν είναι μόνο η δική μας οικογένεια. Δεν χρειάζεται να δεχτούμε την απελπισία και την απόγνωση ως μονόδρομο. Δεν χρειαζόμαστε να ζητιανεύουμε από τους εταίρους ή να κρεμιόμαστε από τα τελευταία νέα στην τηλεόραση. Μας αξίζει κάτι καλύτερο. Δεν είναι μόνο λόγια, που τα λέμε, επειδή ακούγονται ωραία, χωρίς να τα πιστεύουμε. Αν τα πιστέψουμε, είναι θέμα χρόνου -λίγου χρόνου- να αλλάξει στην πράξη η κατάστασή μας.
Ότι θα αλλάξει, θα αλλάξει. Μπορεί η αλλαγή να είναι ομαλή για την ψυχή μας και από μία ανώτερη οπτική να είναι για το καλύτερο. Αν το πιστέψουμε μπορεί να γίνει. Δεν χρωστούμε στον κυνισμό και στη δυσπιστία ενοίκιο. Μας αξίζει κάτι καλύτερο από αυτό.

Ας επιμείνουμε στη ακεραιότητα και αξιοπρέπεια, ώστε η ακεραιότητα και αξιοπρέπεια να επιστρέψουν. Ας απορρίψουμε τα εύκολα γρήγορα οφέλη, ώστε η ψήφος μας να είναι καθαρή και με διάκριση. Χρειάζεται να είμαστε καθαροί, ώστε να νιώσουμε αρκετά δυνατοί για να σταθούμε στα πόδια μας. Έχουμε τη φλόγα μέσα μας να το κάνουμε, παρά τη μακρόχρονη πεποίθηση που έχουμε ριζώσει εμείς στον εαυτό μας, ότι είμαστε απατεώνες, κουτοπόνηροι και δεν αλλάζουμε με τίποτα. Η βία, η επιβολή δεν κατάφερε να σβήσει αυτή τη φλόγα και αυτό έχει φανεί από την επίμονη και γενναία αντίσταση των Ελλήνων σε παρελθούσες απειλές κατά της χώρας. Η βία δεν το έχει καταφέρει, είναι δυνατόν να το καταφέρουν τα ‘γλυκάκια’, που μας προσφέρουν οι ξένοι για τη σωτηρία μας, σε αντάλλαγμα με κάθε αίσθηση αυτοσεβασμού και αξιοπρέπειας; Όχι, δεν είναι δυνατόν. Έχουμε καταλάβει ότι το ‘γλυκάκι’ είναι πικρό. Δεν θέλουμε πια να ξεπουλήσουμε τους εαυτούς για αυτό. Μας αξίζει κάτι καλύτερο.

Είμαστε διατεθειμένοι να αποβάλλουμε το φοβικό σύνδρομο, που μας θέλει εξαρτημένους, να μας τρέφει με το κουτάλι ένα κράτος, που το τρέφει με το κουτάλι ένα άλλο ξένο κράτος; Δεν χρειαζόμαστε να είμαστε καταθλιπτικοί, ανικανοποίητοι, φοβισμένοι δημόσιοι υπάλληλοι, που βλέπουμε το δημοσιο-υπαλληλίκι ως αναπνευστήρα στη ζωή μας. Ο υπερβολικά διογκωμένος δημόσιος τομέας και η μονιμότητα συμβαίνουν μόνο στη χώρα μας, με κόστος που μεταφέρεται εν τέλει σε εκείνους που εργάζονται στον ιδιωτικό. Το έχουμε συνηθίσει, ώστε να το θεωρούμε δεδομένο, αλλά θεωρώ ότι είναι άδικο για όλους τους υπολοίπους. Επίσης αυτό που δεν έχουμε εκτιμήσει είναι το κόστος αυτής της φαινομενικής ‘ασφάλειας’ στον ψυχισμό μας. Δεν παίρνουμε ρίσκα, δεν δοκιμάζουμε τον εαυτό μας κι αυτό ενισχύει το φόβο μας. Δεν είναι ότι ο φόβος μας οδηγεί στην αποφυγή ρίσκου, αλλά το αντίστροφο! Η αποφυγή ρίσκου, μας ακινητοποιεί και οδηγούμαστε να πιστέψουμε ότι δεν θα τα καταφέρναμε μόνοι μας ποτέ. Καταλήξαμε να πιστεύουμε ότι είμαστε ανίκανοι να τα καταφέρουμε χωρίς το τάισμα από το μπαμπά-κράτος και όλες τις εξαρτήσεις που αυτό συνεπάγεται. Δεν χρειαζόμαστε άλλο αυτόν τον ψυχικό ευνουχισμό.
Το Δημόσιο δεν έπρεπε να αφεθεί να διογκωθεί τόσο. Χωρίς να γενικεύουμε εναντίον των δημοσίων υπαλλήλων, ένα μέρος τους προσελήφθη δημιουργώντας θέσεις για τις οποίες δεν υπήρχε ανάγκη, ώστε να 'τακτοποιηθούν' ημέτεροι. Τώρα που η ανάγκη συρρίκνωσής στις πραγματικά χρήσιμες διαστάσεις του, προκύπτει επιτακτικά (ανεξαρτήτως τρόικας), γίνεται με απότομο, άτσαλο, επώδυνο, βάναυσο και, κυρίως, άδικο τρόπο. Ο περιορισμός της κρατικοδίαιτας γενικότερα όμως δεν είναι θέμα μέτρων. Σε ψυχικό επίπεδο, είναι θέμα απελευθέρωσης του λαού μας από τη μέγγενη του φόβου, της απάθειας και του επίκτητου συναισθήματος κατωτερότητας, ότι ‘εγώ δεν μπορώ να κάνω τίποτα έξω από αυτή την καρεκλίτσα που μου δίνει το κράτος’. Μπορούμε. Πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι έχουν αναξιοποίητο δυναμικό, που θα μπορούσε να απελευθερωθεί και να βοηθήσει και τη χώρα και τους εαυτούς τους, είτε μέσα, είτε έξω από το δημόσιο. Όσο είμαστε φοβικά εξαρτημένοι ατομικά, τόσο θα είμαστε και φοβικά εξαρτημένοι εθνικά. Δεν το χρειαζόμαστε αυτό. Δεν μας αξίζει αυτό. Ακόμη κι αν κάποιοι από εμάς αντιμετωπίσουν την απόλυση, είτε στο δημόσιο, είτε στον ιδιωτικό τομέα, δεν χρειάζεται να φοβόμαστε. Μην θεωρήσουμε δεδομένο ότι το μέλλον θα είναι τραγικό, όπως δεν πρέπει να θεωρήσουμε δεδομένο ότι το μέλλον θα είναι τραγικό αν σταματήσουν να μας δανείζουν. Μπορούμε να δημιουργήσουμε εμείς την εργασία της ζωής μας. Η παράλυση και η έλλειψη έρχονται από τις προβολές του φόβου μας. Μπορούμε να επιβιώσουμε και να επιβιώσουμε καλά. Ανεξάρτητοι, βασισμένοι στις δικές μας δυνάμεις και στη δική μας εφευρετικότητα και πηγές, μπορούμε να δημιουργήσουμε θαρραλέα εργασία που μας γεμίζει, και φέρνει εισόδημα σε εμάς και στη χώρα μας, που προσφέρει αντί να αποζυμεί, σε μία χώρα ελεύθερη και δίκαιη, χωρίς φόβο κι δυσλειτουργικές εξαρτήσεις που μας πάνε πίσω, εσωτερικές ή εξωτερικές.

Αν υπήρχε κάποιος ανώτερος σκοπός σε αυτήν την κρίση, ποιος θα ήταν αυτός; Θεωρώ σίγουρα η απαγκίστρωσή μας από τον υλισμό και τον καταναλωτισμό, αλλά κυρίως η κοινωνική δικαιοσύνη και η ενδυνάμωση του λαού να έχουν φωνή στην πολιτική σκηνή και στις αποφάσεις που τους αφορούν. Υπάρχει μεν η δημοκρατία, αλλά σε πολλά πράγματα νιώθουμε αμέτοχοι, άπραγοι θεατές. Σκοπός είναι να γίνει η δημοκρατία ακόμη πιο δημοκρατική, με την αληθινή της έννοια. Να έχουμε τη φωνή και τη δύναμη πραγματικά να επηρεάσουμε τις αποφάσεις που μας αφορούν. Ο λόγος που αυτό γίνεται μέσα από μια οικονομική κρίση, κι όχι κρίση άλλου είδους, είναι ακριβώς επειδή το οικονομικό θέμα αγγίζει τους πάντες και κινητοποιεί τους πάντες να απαιτήσουν δικαιοσύνη και ισότητα. Κάποιο άλλο θέμα ίσως κινητοποιούσε μόνο μια μειοψηφία. Έχουμε πολλαπλή ευκαιρία λοιπόν, γιατί ειδικά εμείς οι Έλληνες ενδιαφερόμαστε για τα κοινά πολύ κι αυτό είναι πολύ σημαντικό. Μας αξίζει να επανακτήσουμε τη δύναμη της φωνής μας.


Η ‘βοήθεια’ (δανεισμός) από το εξωτερικό πρέπει να σταματήσει. Είναι σαν να σου δίνουν ένα ψωμί, με βρισιές, γελοιοποίηση, υποτίμηση και απειλές ότι ‘αν δεν κάνεις αυτό που σου λέω, θα σου πάρω και το σπίτι’. Πόσο μπορεί να χωνευτεί αυτό το ψωμί; Θα μας κάτσει στο στομάχι! Η ενέργεια που έρχεται μαζί με το δάνειο από το εξωτερικό είναι ακριβώς τέτοια. Δηληριώδης, παραλυτική και συρρικνωτική. Είναι καιρός να σταματήσουμε να ακούμε τα μηνύματα που έρχονται μαζί της και να πιστέψουμε στον εαυτό μας για να βγάλουμε το δικό μας ψωμί. Μπορούμε να το κάνουμε. Μας αξίζει κάτι καλύτερο.

Πιστεύουμε ότι, αν εμπιστευόμασταν ηγέτες που πραγματικά ενδιαφέρονταν και πασχίζαν δίκαια για το καλό του τόπου, δεν θα μπορούσαμε να ανταπεξέλθουμε, ακόμη και σε μια ανεξέλεγκτη πτώχευση; Φυσικά και θα μπορούσαμε. Ο Ελληνικός λαός έχει το φιλότιμο κι αν ένιωθε ότι η ηγεσία είναι δίκαια και ειλικρινής μαζί του, θα έκανε τα αδύνατα δυνατά, θα στερούνταν πρόθυμα, προκειμένου να βοηθηθούν άλλοι πιο φτωχοί. Το πρόβλημα τώρα είναι η κρίση εμπιστοσύνης. Όμως το φιλότιμο υπάρχει και σε αυτό πρέπει να δώσουμε σημασία. Αυτό θα μας οδηγήσει μπροστά, ανεξάρτητα από το αν ο κυνισμός για την απογοήτευση από τους πολιτικούς, μας οδήγησε να πιστέψουμε ότι το χάσαμε. Δεν το χάσαμε. Έχουμε το φιλότιμο, έχουμε τις δυνάμεις, έχουμε τις δυνατότητες. Δεν μας αξίζει άλλη ταπείνωση. Μας αξίζει κάτι καλύτερο.
Πρεκατέ Βικτωρία, 28/9/2011