Η Πρεκατέ Βικτωρία είναι ψυχολόγος και συγγραφέας με εκτενή μετεκπαίδευση και εμπειρία στην συμβουλευτική εφήβων, γονέων, ενηλίκων επιζώντων από παιδική κακοποίηση και κακοποιημένων γυναικών. Email: vprek2000@yahoo.gr
Βιβλία της Πρεκατέ Βικτωρίας
YOUTUBE κανάλι Victoria Prekate
Ψυχολογική αντιμετώπιση της ανεργίας Μέρος 2ο
Η απώλεια εργασίας, έτσι όπως έχει εξελιχθεί η εργασία σήμερα, για πολλούς ανθρώπους μπορεί να σημαίνει, πέρα από την πτώση εισοδήματος, την απώλεια της κοινωνικής ταυτότητας, την απώλεια της γνώριμης καθημερινής ρουτίνας και σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις την απώλεια νοήματος στη ζωή. Δεν χρειάζεται όμως να είναι τίποτα από όλα αυτά.
Δεν υπάρχει κάπου γραμμένο ότι μια οποιαδήποτε συγκεκριμένη θέση εργασίας είναι ο λόγος ύπαρξής μας. Ο λόγος και το νόημα της ύπαρξής μας είναι πολλά περισσότερα πράγματα από αυτά που κάνουμε ή από αυτά που μια δεδομένη κουλτούρα κρίνει ότι κάνουμε. Το νόημα της ύπαρξης μας έχει να κάνει με αυτό που είμαστε (το οποίο είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που γνωρίζουμε ότι είμαστε). Ο λόγος της ύπαρξής μας έχει να κάνει με αυτά που μαθαίνουμε μέσα από τη ζωή, μέσα από τις προκλήσεις και τις δυσκολίες που καλείται ο καθένας να διαχειριστεί. Καλώς ή κακώς, μέσα από κάποιες δυσκολίες συχνά μαθαίνουμε πολύτιμα μαθήματα και συχνά ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας με τρόπο που δεν θα μπορούσε ίσως να γίνει αλλιώς. Η απώλεια της θέσης εργασίας δεν είναι δική μας αποτυχία. Είναι μια ευκαιρία για να προχωρήσουμε μπροστά, με τον τρόπο που είναι αληθινός για τον καθένα ξεχωριστά.
Για πολλούς το μάθημα μπορεί να είναι ενασχόληση με τα κοινά, για την αντιμετώπιση της κοινωνικής αδικίας που οδήγησε στην ανεργία. Για άλλους μπορεί να είναι αλλαγή καριέρας. Για κάποιους τρίτους μπορεί να είναι κενός χρόνος που πρέπει να μείνουν με τον εαυτό τους, για να ανακαλύψουν νέους δρόμους, νέες δημιουργικές διεξόδους, νέες πτυχές. Ό,τι και αν είναι, ποτέ δεν συμβαίνει τυχαία. Συμβαίνει για κάποιο λόγο, συλλογικό και πολιτικό βεβαίως, αλλά έχει και κάποιο μήνυμα για εμάς προσωπικά. Αν αναρωτηθούμε για αυτό το προσωπικό μήνυμα «Γιατί συμβαίνει αυτό σε εμένα τώρα; Τι θέλει να μου πει; Πού θέλει να με οδηγήσει;». Αν ακούσουμε τη διαίσθησή μας, θα μας βοηθήσει να ανταποκριθούμε πολύ πιο δημιουργικά και εύκολα στην αλλαγή και αργότερα να βοηθήσουμε άλλους σε αντίστοιχη κατάσταση. Αν επιμένουμε στην προσωπική αντίσταση (δεν μιλάω για συλλογική αντίσταση με πολιτική χροιά, μιλάω για προσωπική αντίσταση), η οποία επιμένει ότι «όχι, δεν έπρεπε να μου συμβεί, είναι μια καταστροφή, μου έκλεισαν οι πόρτες, δεν υπάρχει τίποτα άλλο για εμένα, ήταν λάθος, όχι, όχι», τότε και θα υποφέρουμε και θα εμποδίσουμε το δρόμο για το επόμενο νέο βήμα.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσει κανείς τα στάδια της απώλειας, για να μην ενοχοποιείται όταν τα βιώνει. Αυτά τα στάδια ψυχολογικής απόκρισης είναι πολύ κοινά, μπορεί κάποιος να βιώνει με μια συγκεκριμένη σειρά ή και όλα ταυτόχρονα. Δεν σημαίνει ότι εκείνος που τα βιώνει «πάει να τρελαθεί» ή γίνεται «παράλογος». Η απώλεια εργασίας μπορεί να περιλαμβάνει καταστάσεις άρνησης («δεν είναι δυνατόν, δεν μπορεί, κάποιο λάθος θα έγινε»), φαντασιώσεις επιστροφής («ίσως το μετανιώσουν και με ξαναπάρουν»), θυμού (φαντασιώσεις εκδίκησης, «θα τους δείξω εγώ ποιος είμαι»), θλίψης κι απόσυρσης (καταθλιπτικά επεισόδια όπου το άτομο κλείνεται στον εαυτό του), φόβου («τι θα συμβεί μετά»), πόνου (γιατί η εργασία και το κοινωνικό της περιβάλλον μπορεί να τους λείπει), απώλεια της αίσθησης ταυτότητας («ποιος είμαι, τι κάνω, γιατί είμαι εδώ»), ενοχή και ντροπή («γιατί εμένα, ίσως εγώ φταίω»), κοινωνική απομόνωση και στιγματισμό (οι δυτικές κοινωνίες ορίζουν τα άτομα σε σχέση με αυτό που κάνουν ως επάγγελμα).
Κοινωνική απομόνωση και στιγματισμός: Στη σημερινή εποχή, ο άνεργος είναι μειονότητα και είναι συχνά επώδυνο να ανήκει κάποιος σε μειονότητα, στην οποία έχει δοθεί αρνητική κοινωνική χροιά. Πολλά άτομα νιώθουν ή ερμηνεύουν την διαφορά τους από τους υπόλοιπους, (οι οποίοι έχουν δουλειά, σπίτι, αυτοκίνητο και 2,1 παιδιά) ως περιθωριοποίηση. Ακόμη και όταν ο κοινωνικός περίγυρος εκφράζει αρχικά συμπαράσταση και αλληλεγγύη στον άνεργο, στην πράξη δεν είναι βέβαιο ότι αυτή θα διατηρηθεί, αλλά ο άνεργος δεν θα πρέπει να το ερμηνεύσει ως προσωπική απόρριψη. Στους άλλους συχνά ενεργοποιείται ο δικός τους φόβος, σκέφτονται «πώς θα αντιδρούσα εγώ αν έχανα τη δουλειά μου». Όταν η προσκόλληση στη θέση εργασίας είναι ισχυρή, ακόμη και για να προσφέρει μια (ψευδ-)αίσθηση του εαυτού, οι άλλοι αποφεύγουν τον άνεργο, ώστε να μη χρειάζεται να σκεφτούν πώς θα ήταν στη θέση του (κατά τον ίδιο τρόπο, που κάποιες γυναίκες σταματούν κάθε επαφή με τη «φίλη» τους, όταν εκείνη παίρνει διαζύγιο -ένα παράπονο που δυστυχώς ακούω ουκ ολίγες φορές στη χώρα μας). Χρειάζεται σθένος από τον άνεργο, να αντιμετωπίσει κάτι τέτοιο, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να το δει ως προσωπική απόρριψη ή ανεπάρκεια, αλλά να το δει σαν αυτό που είναι: ο φόβος των άλλων και τίποτα παραπάνω. Η περίοδος αυτή θα ξεδιαλέξει τους πραγματικούς φίλους από τους μη πιστούς και φοβισμένους «γνωστούς» και ίσως επιφυλάσσει δυσάρεστες εκπλήξεις. Ας θυμηθούμε όμως ότι εκείνοι οι οποίοι απομακρύνονται, δεν θα μπορούσαν ούτως ή άλλως να μας προσφέρουν κάτι στη νέα φάση της ζωής μας. Ίσως ήταν η αφορμή για να χωρίσουν οι δρόμοι μας, κάτι που ίσως ούτως ή άλλως θα γινόταν στο μέλλον. Όσο κι αν πονάει, ας σκεφτούμε ότι η αποχώρησή τους αφήνει χώρο για να έρθουν νέοι, πιο καθαροί και πιστοί άνθρωποι στη ζωή μας.
Κατά κάποια έννοια, ο άνεργος σήμερα ωθείται να ξεπεράσει την ειδωλοποίηση που έχουν αποδώσει οι δυτικές κοινωνίες στη «θέση εργασίας» (job). Εργασία μπορεί να προσφερθεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, δεν είναι αποκλειστικότητα μόνο των κάποιων εργοδοτών. Η δημιουργικότητα και η χρησιμότητα ενός ατόμου μπορεί επίσης να εκφραστεί με πολλούς τρόπους, δεν είναι δέσμια μια αγγελίας στο «Ζητείται προσωπικό». Ο άνεργος καλείται πρώτος να απορρίψει τις προκαταλήψεις μας σχετικά με το κοινωνικό γόητρο, που έχει μια συγκεκριμένη θέση εργασίας. Καλείται να απαντά στην ερώτηση «Με τι ασχολείσαι;», αναφέροντας τα χόμπι του και αυτά που τον ενδιαφέρουν, αντί για έναν οργανισμό. Καλείται ακόμη να απαντήσει «Δεν εργάζομαι για κάποιο συγκεκριμένο εργοδότη», το οποίο είναι προτιμότερο από τη λέξη «άνεργος». Ο όρος «άνεργος» υπονοεί ότι «δεν έχει έργο» -το οποίο όμως δεν αληθεύει. Όλοι οι άνθρωποι, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο επιτελούν έργο, ακόμη κι αν είναι η φροντίδα των παιδιών, των γονιών, του κήπου, του σκύλου ή του εαυτού τους. Ακόμη και αν είναι «απλώς» να μαθαίνουμε από τις εμπειρίες της ζωής και να προσπαθούμε να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες της. Αυτό κι αν είναι έργο! Συνεπώς, ο όρος «άνεργος» είναι ανακριβής. Μπορεί λοιπόν να απαντά «Δεν εργάζομαι για κάποιον συγκεκριμένο εργοδότη» και να απαντά με περηφάνεια, αξιοπρέπεια και χαμόγελο….Αυτό και αν είναι ένα έργο διδασκαλίας προς τους άλλους… Αυτή είναι νίκη.
Έχουμε αξία, ανεξάρτητα από το τι κάνουμε ή δεν κάνουμε, ανεξάρτητα από το πώς μας βλέπουν οι άλλοι, ανεξάρτητα από τις προκαταλήψεις τρίτων που καταδικάζουν ως οκνηρό ή δυστυχή, όποιον δεν συμβαδίζει με το μέσο όρο. Πολλοί που δεν έχουν περάσει περιόδους ανεργίας, δεν μπορούν να γνωρίζουν. Αν καταφέρουμε να διατηρήσουμε την πίστη μας κατά τη διάρκεια της δύσκολης αυτής φάσης, έχουμε κερδίσει μια από τις δυσκολότερες μάχες.
Ένας κίνδυνος κατά τη διάρκειας της «κενής» περιόδου, μετά την απώλεια εργασίας, είναι η πτώση της αυτοπεποίθησης του ατόμου, απλά και μόνο επειδή δεν χρησιμοποιεί τις ικανότητες και δεξιότητές του με τον τρόπο που είχε συνηθίσει. Για κάποιους ανθρώπους, η μη χρήση γνώσεων και δεξιοτήτων τους οδηγεί, σε σχετικά μικρό διάστημα, και σε συνδυασμό με τους προηγούμενους επιβαρυντικούς παράγοντες, να πιστεύουν ότι εφόσον δεν χρησιμοποιούν κάποια δεξιότητα, την έχουν χάσει. Βεβαίως αυτό δεν ισχύει. Δεν σημαίνει ότι επειδή τώρα, λόγω συνθηκών, δεν κάνουμε κάτι, δεν θα μπορούμε να το κάνουμε στο μέλλον. Η ανθρώπινη φύση είναι εξαιρετικά ευέλικτη και προσαρμόσιμη και όλοι μας θα μπορούσαμε πολύ γρήγορα να αποκτήσουμε νέες, ή να ενεργοποιήσουμε παλιές δεξιότητες, πολύ γρήγορα και εύκολα, όταν παραστεί η ανάγκη. Άρα η πεποίθηση της αχρηστίας λόγω απραγίας είναι λανθασμένη. Είναι όπως η οδήγηση. Αν την αφήσεις λίγες μέρες, όταν ξαναπιάνεις το τιμόνι, νιώθεις στην αρχή λίγο παράξενα. Μετά από μερικά δευτερόλεπτα όμως ξυπνούν τα γνώριμα ανακλαστικά και είναι σαν αν μην την άφησες ποτέ. Αυτό είναι σημαντικό να το θυμόμαστε, αλλά και στην πράξη βοηθά πάντα να προσπαθούμε να χρησιμοποιούμε τις δεξιότητές μας σε οποιονδήποτε τομέα, έστω κι αν είναι στο σπίτι μας, έστω και να είναι για προσφορά άμισθης εργασίας σε κάποιον συγγενή ή φίλο, βάσει ανταλλαγής, ή έστω κι αν είναι μέσα από εθελοντική εργασία. Η συνεχιζόμενη ενασχόλησή, ακόμη και χωρίς πληρωμή, βοηθά να συντηρήσουμε την αίσθηση της αυτό-αποτελεσματικότητας.
Η πραγματική μας εργασία: Το αρχικό κενό στην απασχόληση αρχικά μπορεί να είναι πολύ επώδυνο. Ειδικά αν το άτομο δεν έχει υποστηρικτικό ιστό από φίλους και οικογένεια ή κάποια καθημερινή άλλη απασχόληση που να τον βοηθά. Είναι σημαντικό να προσπαθήσουμε να ανοίξουμε τα μάτια μας σε κάθε ευκαιρία, σε κάθε πιθανή διέξοδο έκφρασης της δημιουργικότητάς μας, είτε είναι εθελοντισμός, είτε κάποιο χόμπι που πάντα θέλαμε να κάνουμε, είτε είναι αθλητισμός κι ενασχόληση με τη φύση, είτε σε κάποια τράπεζα χρόνου ή κινήματα αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας (για παράδειγμα, http://reviews.in.gr/diafora/socialeconomy/), είτε μέσα από μηνύματα που φέρνει η ίδια η ζωή στο δρόμο μας. Ακόμη και τα πιο μικρά συμβάντα δεν είναι τυχαία. Ακόμη και τα πιο μικρά πράγματα που κάνουμε έχουν αξία και σημασία και μπορούν να γίνουν μεγάλα… Σε μια δύσκολη περίοδο μετάβασης, δεν πρέπει να υποτιμούμε το παραμικρό βήμα προσπάθειας. Αν έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά, κάποια θα σηματοδοτούν κάτι για εμάς. Κάτι θα μας κινήσει το ενδιαφέρον, θα ακούσουμε ένα όνομα, έναν οργανισμό, σχετικά με κάποιο αντικείμενο που μας απασχόλησε που μας προβλημάτισε. Ας το διερευνήσουμε κι ας είναι εντελώς διαφορετικό από ότι έχουμε ασχοληθεί μέχρι σήμερα. Πολλοί θα χρειαστεί να κάνουμε πλήρη αλλαγή καριέρας. Εδώ χρειάζεται η αυτοπεποίθηση. Μπορούμε να το κάνουμε. Η «ανεργία» ίσως μας προσφέρει την περίοδο ευκαιρίας για να το ανακαλύψουμε. Το κρίμα θα είναι να πούμε «όχι», είτε γιατί δεν πιστεύουμε στον εαυτό μας, είτε γιατί δεν είναι κάτι καινούργιο, ανοίκειο. Θα χρειαστεί να δείξουμε μεγάλη εφευρετικότητα σε νέες ιδέες και να έχουμε αρκετή πίστη ώστε να τις ακολουθήσουμε.
Ας εκτιμήσουμε τα μικρά βήματα, όσο δειλά και αν είναι στην αρχή, όσο και να οι άλλοι ή και ο ίδιος ο εαυτός μας δυσπιστεί απέναντι στην αποτελεσματικότητά τους. Δεν ξέρουμε πού μπορεί να οδηγήσουν. Αν ακολουθήσουμε την καρδιά μας, προσπαθήσουμε να ασχοληθούμε με αυτό που αγαπούμε, δίνοντας τον καλύτερό μας εαυτό, τότε πόρτες ανοίγουν. Μπορεί σιγά σιγά, μπορεί με διαφορετικό τρόπο από ότι περιμένουμε, αλλά πόρτες ανοίγουν. Όταν ανοιγόμαστε εμείς στη ζωή με θάρρος, αυτοπεποίθηση, καλή πρόθεση και πίστη σε αυτό που αγαπάμε, τότε και η ζωή μας ανοίγεται με τον τρόπο της αντίστοιχα. Σε κάθε τι καινούργιο, έστω και να είναι μια καινούργια εμπειρία, κάτι που μάθαμε, κάποιος που γνωρίσαμε, ας πούμε μέσα μας «ευχαριστώ για την ευκαιρία» , ακόμη κι αν η συγκεκριμένη ευκαιρία φαίνεται να μην οδηγεί πουθενά. Ακόμη και αν φαίνεται να πηγαίνει ‘χαμένη’, τίποτα δεν πάει χαμένο. Ας είμαστε ανοιχτοί, με καλή διάθεση, σε όλες τις νέες ευκαιρίες και δεν γνωρίζουμε πώς, στον κατάλληλο χρόνο και με τον κατάλληλο τρόπο, αυτές θα αξιοποιηθούν για το καλό.
Ας μην παρασυρόμαστε από την αφθονία του κυνισμού που υπάρχει γύρω μας, «τίποτα δεν γίνεται, σιγά μη βρεις δουλειά, ποιος θα ασχοληθεί, κανείς δεν ενδιαφέρεται» κλπ. Τίποτα δεν είναι αδύνατο. Εκείνοι που επέμειναν να κυνηγούν το αδύνατο, το όνειρό τους, την επιθυμία τους, (όσο κι αν άλλοι τους έλεγαν πόσο «αδύνατο» είναι), εκείνοι τα κατάφεραν. Ας αφήσουμε αυτή τη σπίθα που υπάρχει μέσα μας, όσο ισχνή και να φαίνεται να μεγαλώσει.
Ας το δούμε λίγο αντίστροφα. Αντί να θεωρήσουμε δεδομένο ότι το μέλλον θα είναι πολύ χειρότερο (το οποίο μας προκαλεί πανικό στο παρόν και αγκύλωση στο παρελθόν), ας θεωρήσουμε ότι αργά ή γρήγορα θα βρούμε την απασχόληση που μας ταιριάζει. Ας αντιστρέψουμε λοιπόν το πώς βλέπουμε τον παρόντα κενό χρόνο. Αντί για τιμωρία, ας το δούμε ως ευκαιρία «τι μπορώ να κάνω εγώ σε αυτό το χρόνο διακοπών;» (έστω κι αν είναι υποχρεωτικές διακοπές…). Όταν εργάζονται, πολλοί επιθυμούν διακαώς τις διακοπές, που θα κάνουν αυτό, εκείνο, το άλλο… Όταν όμως έρχεται η απόλυση, ξαφνικά παραλύουν και δεν κάνουν τίποτα…Γιατί; Δεν είναι μόνο η απώλεια εσόδων, γιατί κάποιες από τις επιθυμίες είναι ανέξοδες… Είναι πιο πολύ η ψυχολογική παράλυση που προκύπτει, μαζί με την ενοχή και την κοινωνική κατάκριση που λανθασμένα επηρεάζουν το άτομο να σκέφτεται ότι: «αν δεν δουλεύω, δεν αξίζω να κάνω αυτά που θέλω, δεν αξίζω να περνάω καλά, δεν αξίζω να κυνηγήσω τα όνειρά μου», συχνά συνοδευόμενο από μια δόση αυτό-τιμωρίας. Είναι μια λανθασμένη πεποίθηση. Ας δούμε αυτό το χρόνο σαν ένα δώρο διακοπών, όπου θα έχουμε την ευκαιρία να δοκιμάσουμε νέα πράγματα, νέα ενδιαφέροντα, όπου θα δώσουμε στον εαυτό μας την άδεια να ανακαλύψουμε τον εαυτό μας και θα δώσουμε στον εαυτό μας την άδεια να περάσουμε όσο καλύτερα γίνεται, έστω και να οι κοινωνικές επιταγές μας θέλουν εκείνη την περίοδο να είμαστε μίζεροι και να υποφέρουμε! Ας δημιουργήσουμε αυτήν την περίοδο με τέτοιο τρόπο, ώστε όταν με το καλό, στο μέλλον επιστρέψουμε σε κάποια εργασία, να κοιτάζουμε πίσω και να βλέπουμε ότι συνέβησαν πολλά θετικά σε μια γενικώς αρνητικά κατάσταση. Δεν είναι εύκολο, αλλά μπορούμε να το προσπαθήσουμε. Θα μας δώσει μεγάλη δύναμη, για όλη μας τη ζωή, αν το επιτύχουμε έστω και λίγο.
Ο κενός χρόνος μας οδηγεί είτε το θέλουμε είτε όχι, να έρθουμε αντιμέτωποι με τον εαυτό μας, με τους φόβους μας, με τα απωθημένα συναισθήματα. Δεν είναι εύκολο, οι πολλές ασχολίες, το «τρέχω», που τόσο συχνά αρθρώναμε με καμάρι, ήταν η βολική λύση, για να αποφύγουμε τον εαυτό μας, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα ένα αρεστό προσωπείο στην κοινωνία. Όταν αυτό ξαφνικά μας αφαιρείται, δεν έχουμε άλλη επιλογή παρά να αντιμετωπίσουμε τον εαυτό μας. Τα δώρα που συχνά προκύπτουν, αφού κάνουμε τη δουλειά της αυτογνωσίας και αυτό-θεραπείας, είναι ίσως πολύ μεγαλύτερα και πολυτιμότερα από τα οφέλη που είχε η προηγούμενη απασχόληση. Για κάποιους ανθρώπους, αυτή η αυτό-ανακάλυψη δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί αν συνέχιζαν τον ίδιο τρόπο ζωής. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με την πολιτική διάσταση του θέματος, καθώς εκείνοι οι οποίοι αφαιρούν θέσεις εργασίας το κάνουν για τους δικούς τους λόγους, οι οποίοι μπορεί να είναι ιδιοτελείς και άδικοι. Το επιχείρημά μου είναι πώς, από τη στιγμή που μας συμβεί, είτε σε περίοδο κρίσης, είτε όχι, είτε στην Ελλάδα, είτε αλλού, εμείς μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε προς όφελός μας, για να βρούμε πιο είναι το αληθινό μας νόημα, το δικό μας δρόμο, για να γίνουμε πιο δυνατοί και αληθινοί στον εαυτό μας. Κάθε τι, όσο αρνητικό κι αν είναι, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βγει κάτι καλό, «ουδέν κακόν αμιγές καλού». Αυτή προσέγγιση θα μας βοηθήσει να περάσουμε πιο ανώδυνα την διαδικασία αλλαγής, αλλά και να μην αντιμετωπίσουμε αντίστοιχες αρνητικές καταστάσεις στο μέλλον, εφόσον θα έχουμε πάρει τα μαθήματα και θα ξέρουμε πώς να τις αναγνωρίσουμε και να τις αποφύγουμε.
Το οικονομικό είναι σίγουρα μεγάλη πηγή άγχους κι έρχεται να προσθέσει σε όλες τις άλλες δυσκολίες, που έρχονται μαζί με την ανεργία. Η αναζήτηση εισοδήματος από μόνη της λειτουργεί ως εφαλτήριο για περαιτέρω αλλαγές. Δύο-τρεις σκέψεις όμως που ίσως βοηθήσουν και προέρχονται από ανθρώπους που βίωσαν αγχώδεις καταστάσεις ανεργίας, είναι οι εξής: όσο και αν δεν φαίνεται αρχικά, υπάρχει μεγάλη προσαρμοστικότητα και περιθώριο να επιβιώσει κανείς, με λιγότερα χρήματα από όσα έχει συνηθίσει (και αυτό πάλι δεν αποτελεί δικαιολογία για άδικες πολιτικές, αλλά για να μειωθεί ο πανικός που μπορεί να έρθει ως πρώτη αντίδραση σε κάποια ξαφνική αλλαγή). Υπάρχει η δυνατότητα, μέσω έρευνας της αγοράς, επανεξέτασης των αναγκών μας (χρειάζομαι πραγματικά αυτό το αντικείμενο, αυτή τη συνήθεια;) να μειώσουμε το κόστος ζωής, χωρίς να επηρεαστεί ανάλογα το βιοτικό επίπεδο. Είναι κάτι που με λίγη έρευνα και λίγη ψυχραιμία, μπορεί να γίνει , όπως και η εύρεση μη-συμβατικών λύσεων (π.χ. συγκατοίκηση), προκειμένου να γλιτώνουμε έξοδα. Αν θυμόμαστε ότι έχουμε κάποιες επιλογές, αυτό θα μας βοηθήσει να νιώσουμε πιο δυνατοί και λιγότερο απελπισμένοι. Μπορούμε επίσης να προσφέρουμε ανταλλαγή χρόνου, υπηρεσιών, για διευκολύνσεις που μας παρέχουν γνωστοί, φίλοι ή και η ίδια η οικογένεια. Θεωρώ ότι είναι πάντα σημαντικό να δίνουμε στους άλλους κάτι πίσω. Αν για παράδειγμα, γυρίσουμε να μείνουμε στο πατρικό μας και μας θρέφουν οι γονείς μας, μπορούμε να ανταποδώσουμε με το να κάνουμε τις δουλειές του σπιτιού ή να φροντίζουμε τον κήπο. Η συγκεκριμένη μορφή ανταλλαγής μπορεί να ποικίλει, αλλά πάντα ας προτείνουμε στους άλλους τη διάθεσή μας να ανταποδώσουμε, έστω και με συμβολικό τρόπο. Έτσι διατηρούμε την αξιοπρέπειά μας, οι άλλοι μας σέβονται περισσότερο και προπαντός δεν υιοθετούμε την ιδιότητα του ζητιάνου, η οποία θα μας κάνει να νιώσουμε ακόμη πιο ανήμποροι και μειονεκτούντες.
Πολλές από τις σύγχρονες σοβαρές οργανώσεις που ασχολούνται με ανθρωπιστική βοήθεια και ανάπτυξη σε φτωχές χώρες, έχουν υιοθετήσει την αρχή ότι δεν βοηθούνται οι άνθρωποι απλώς με το να τους δίνουμε (τρόφιμα, χρήματα κλπ.) Αυτή η στάση τους αποδυναμώνει, τους κάνει να βλέπουν τον εαυτό τους σαν ζητιάνο και να προσδοκούν το μάνα εξ’ ουρανού. Πολύ πιο βοηθητική είναι η προσέγγιση: «βοήθησε τους ανθρώπους να βοηθήσουν τον εαυτό τους». Να τους εκπαιδεύσεις, να τους διδάξεις, να τους παρέχεις τα εργαλεία, τα μέσα και τις μεθόδους για να σταθούν στα πόδια τους με αξιοπρέπεια, ώστε να έχουν την ευκαιρία να δουν πώς μπορούν να το κάνουν. Μπορεί να μην είμαστε στην ίδια κατάσταση με τις χώρες του τρίτου κόσμου, όμως η αρχή της ενδυνάμωσης αντί για τη ζητιανιά, ισχύει για όλους μας. Μπορούμε να ζητήσουμε βοήθεια να σταθούμε στα πόδια μας, αλλά όχι να μας θρέψει κάποιος. Μπορούμε από μόνοι μας να προσφέρουμε ανταλλαγή εργασίας ως αναγνώριση για κάποια χάρη ή παροχή, έστω κι αν είναι από το οικογενειακό μας περιβάλλον. Αυτό είναι σημαντικό για τον αυτό-σεβασμό μας, αλλά και για να μας σέβονται και οι άλλοι.
Πρεκατέ Βικτωρία, 21/10/2011 www.brightplanet.blogspot.com
Περισσότερα στην «Ψυχολογική αντιμετώπιση της ανεργίας» Iούνιος 2010
http://brightplanet.blogspot.com/2010/06/blog-post_1089.html
Δημοσιεύτηκε από http://toblogsas.skai.gr/post/12280352236 στις 3/11/11
Λίστα παλαιότερων αναρτήσεων
Σημάδια και προβληματισμοί
Πρόληψη της σεξουαλικής παρενόχλησης: πώς να μιλήσουμε στους εφήβους
Η κουλτούρα του φόβου και της ανημπόριας
Σταθερότητα της αυτοεκτίμησης στην ενήλικη ζωή- αναγωγή στην εθνική αποδυνάμωση
Αγάπη για την πατρίδα
Αυτοκτονικότητα- μια πνευματική θεώρηση
Απελευθέρωση από το παρελθόν
Μισογυνισμός τον 21ο αιώνα, ένα συγκλονιστικό βιβλίο και η τραγική ιστορία μιας αφανούς ηρωίδας
Make believe:Η ετερο-εκπληρούμενη προφητεία
Grooming εφήβων: όταν ο 'έρωτας' ενηλίκου-έφηβης αποκαλύπτει το αληθινό του πρόσωπο
Γυναίκες μόνες στο δυτικό κόσμο: σχολιασμοί σε ένα βιβλίο
Πάσχα 2014
Ακραία βία στα παιδιά
Αυτοτραυματισμός στους εφήβους
"Επανακαλωδίωση" και εργασία
Αφθονία, ευλογία, ασφάλεια
Ψυχολογικό αντίκτυπο της κρίσης στα παιδιά (2)
The way out is the way up
Σχόλια και προτάσεις για την παιδεία
ΕΑρπαγή γης, το νέο κυνήγι θησαυρού των επενδυτών
Καλή χρονιά (ή πώς να την κάνουμε...)
2013
Κλείνοντας το 2013
Έφηβοι και κίνδυνοι στο Διαδίκτυο
Αυτοπροστασία των παιδιών από τη λεκτική βία
Πώς να βοηθήσουμε τα απομονωμένα παιδιά
Ψυχολογική αντιμετώπιση της ανεργίας στους νέους
Η μιντιακή επίθεση στην αθωότητα
Η δύναμη της θετικής σκέψης και η δύναμη του θετικού λόγου
Σκέψεις σχετικά με τις αλλαγές στο εκπαιδευτικό
Κίνητρα μαθητών για μάθηση και δημιουργικότητα(2)
Κακοποίηση ζώων από παιδιά: αγνωστη,διαδεδομένη συνήθεια
Διαθεματικό μάθημα στην πολική αρκούδα
Σιωπηρή εκπαίδευση των παιδιών στη βία: μια βραδυφλεγής βόμβα;
Η επιλογή της ομορφιάς ή της ασχήμιας στην καθημερινή ζωή
Το σχολείο ως καταφύγιο: Ο ρόλος του σχολείου στην προάσπιση της ψυχικής υγείας των παιδιών
Παρεξηγημένη (κι επικίνδυνη) μεταφυσική
Κακοποίηση μαθητών από εκπαιδευτικούς
Συναισθηματική
υπερφαγία: Όταν το ψυγείο από ‘φίλος’, γίνεται ‘εχθρός’
Αγωγή διαφυλικών σχέσεων στους εφήβους
Παρεξηγημένη υπερηφάνεια και υπεροψία
Οι τρεις μηχανισμοί επιβίωσης και το διαλυτικό του φόβου
Αξίες (των εφήβων;) την εποχή της κρίσης, Β'
Αξίες (των εφήβων;) την εποχή της κρίσης, Α'
Συνεξάρτηση
Η Οιδιπόδεια πληγή
Το ανθρώπινο δικαίωμα του παιδιού να μεγαλώσει χωρίς να μισεί
Το δίλημμα της μετανάστευσης
Καλή χρονιά με χαρά, ζωή και επίγνωση
Συλλογική μαθημένη αβοηθησία
Χριστούγεννα 2012
Ένα αξιοθαύμαστο δώρο, υπενθύμιση της Θείας Χάρης αυτό το χειμώνα
21/12/2012
Η ανάγκη αγωγής στις διαφυλικές σχέσεις για την αντιμετώπιση του τραφικινγκ, των σεξουαλικών εθισμών και της πορνογραφίας
Ποινές και εκφοβισμός στο σχολικό πλαίσιο
Αντιμετώπιση τράφικινγκ: Δύο παραδείγματα γενναιότητας
Αυτοκτονίες λόγω χρεών
Αλλαγή-η πνευματική θεώρηση
Τσιγκουνιά, η πολυπρόσωπη
Κοινωνικο-συναισθηματικές δυσκολίες σε παιδιά με υπο-επίδοση
Αλλαγή και απόλυτη σκέψη
Εκπαίδευση Ειρήνης-Δάσκαλοι Χωρίς Σύνορα
Το μήνυμα της 25ης Μαρτίου 2012, Χρήση των λέξεων σε δύσκολους καιρούς,,Φεβρουάριος 2012,Να θυμηθούμε..., Απεξάρτηση από τον υλισμό, Δουλοπρέπεια και αξιοπρέπεια, Η αυτοεκτίμηση σε σχέσεις που πληγώνουν, Ιανουάριος 2012
Ζητιανιά, ελεημοσύνη κι υπευθυνότητα..., Η παραμέληση του εαυτού στους ενήλικες: Αίτια, μορ..., Αλήθεια νοσταλγούμε το παρελθόν; , 2012: Ελπίδα,αντί για παραίτηση
2011
(Δεκέμβριος 2011): Χριστούγεννα και αντίσταση στην αλλαγή, Κρίση (Μέρος 13ο):Πίστη (και αφθονία) ή τσιγκουνιά (και φτώχεια);, ΚΡΙΣΗ (Μέρος 12ο): Ψυχολογικό αντίκτυπο της οικονομικής κρίσης στα παιδιά Ψυχολογικό αντίκτυπο της οικονομικής κρίσης στα πα..., ΠΑΙΔΙΚΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ:H ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΩΖΕΙ!!, Πίστη, φόβος και δοτικότητα, Η ορειβασία και οι άστεγοι (Νοέμβριος 2011): Οκτάποδο (Χταπόδι): Το πιο ευφυές ασπόνδυλο, Διαμαρτυρία για τα άθλια θεάματα της τηλεόρασης, Ασκήσεις ενίσχυσης αυτο-εκτίμησης, Κρίση (Mέρος 11ο):Αυτο-εκτίμηση ως έθνος (B'), Φυλλάδιο: Ψυχολογική αντιμεπτώπιση της ανεργίας, Κρίση (Μέρος 10ο): Συμμετοχική δημοκρατία, αυτοεκτ... (Οκτώβριος 2011): Ψυχολογική αντιμετώπιση της ανεργίας Μέρος 2ο, Κρίση (Μέρος 9ο): ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ ΩΣ ΕΘΝΟΣ Α , Τι έχουμε κάνει στη γη;, Κρίση (μέρος 8ο): ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ, Προετοιμασία του παιδιού για την επαγγελματική ζωή...(Σεπτέμβριος 2011): Κρίση (Μέρος 7ο): Δεν μας αξίζει αυτό, ΚΡΙΣΗ (Μέρος 6ο): Γαλήνη ή πανικός, Τι μας ενώνει (Αύγουστος 2011): Κρίση (Μέρος 5ο): Αφθονία ή φόβος της έλλειψης, Ταραχές νέων και παραμέληση (Ιούλιος 2011): Κρίση (Μέρος 4ο):Κοινωνική συνείδηση ή Διαφθορά , Κρίση (Μέρος 3ο) Ηγεσία: Λειτούργημα ή Εξουσία , Κρίση (Μέρος 2ο): Ψυχραιμία ή μίσος (Ιούνιος 2011): Διάκριση στην επιλογή θεραπευτή (Απρίλιος 2011): ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΞΙΩΝ,
(Φεβρουάριος 2011): Η έξοδος από την κακοποιητική συντροφική σχέση, (Ιανουάριος 2011):
2010 (16)
(Νοέμβριος 2010)
2009 (16)
(Δεκέμβριος 2009) H Πολική αρκούδα: ένα αξιοθαύμαστο ζώο, Σύγχρονος ελληνικός σεξισμός και νέα κορίτσια, BURN OUT: Πώς να αποφύγετε την επαγγελματική εξουθ..., Θάνατος για χόμπι (Νοέμβριος 2009) Η φροντίδα μικρών παιδιών με ειδικές ανάγκες, Έφηβοι σε συμμορίες (Αύγουστος 2009) Οι φύλακες των φαναριών, Δυσθυμία-η «καθημερινή» κατάθλιψη, Πένθος: Η ψευδαίσθηση του χρόνου (Ιούνιος 2009) Τηλεοπτική εξαθλίωση, Οικονομική κρίση, Πρωινή προσευχή, Κακοποίηση παιδιών με ειδικές ανάγκες, Σεξουαλικός Εθισμός
Προτεινόμενες οργανώσεις
http://www.heartsandhandsforafrica.com/ (Children in need in
http://www.who-will.org/ (Children in need in
http://www.steppingstonesnigeria.org/ (Βοηθά παιδιά στη Νιγηρία που έχουν κακοποιηθεί)
http://www.diakonia.gr/ Εξαιρετική οργάνωση εθελοντικής παροχής βοήθειας προς παιδιά σε νοσοκομεία και άλλους ευάλωτους πληθυσμούς (Αθήνα).