Προσωπικά ύστερα από δεκαετίες αναζήτησης έχω καταλήξει ότι ανθεκτική αυτοεκτίμηση δεν μπορεί να υπάρξει παρά μόνο μέσα από την πνευματική ζωή. Για τους εξής λόγους.
1)Η απώτερη αυτοεκτίμηση ανάγεται στο ότι ο άνθρωπος είναι εικόνα Θεού. Πώς όμως θα πιστέψεις ότι είσαι εικόνα Θεού, αν δε πιστεύεις ότι υπάρχει Θεός; Ναι, πιστεύεις ότι ενσαρκώνεις πολλές αρετές, ιδανικές αξίες. Κατανοητό. Όμως καθώς ο Θεός είναι η πηγή όλων αυτών των θετικών αξιών βοηθά πολύ να γνωρίζουμε ότι έχουμε αδιάρρηκτη σύνδεση με αυτήν την πηγή.
2)Να διευκρινίσω ότι δε λέω ότι η αυτοεκτίμηση στην αθεϊα είναι αδύνατη. Κάτι τέτοιο θα ήταν παράλογο. Λέω ότι δεν μπορεί να είναι το ίδιο ανθεκτική αν δεν υπάρχει το πνευματικό υπόβαθρο. Βεβαίως η αυτοεκτίμηση καλλιεργείται αν υπάρχει ένα υποστηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον. Και προσωπική δουλειά στην ενήλικη ζωή. Και αυτογνωσία. Και αυτό-έπαινος. Συμφωνούμε σε όλα αυτά, όλες αυτές οι προσεγγίσεις της σύγχρονης ψυχολογίας βοηθούν στην καλλιέργεια της αυτό-εκτίμησης κι είναι πολύ σημαντικές. Έλα όμως, που η ζωή μπορεί να είναι γεμάτη πισωγυρίσματα!Εκεί που νόμιζες ότι έχτισες την αυτό-εκτίμησή σου σαν γυναίκα έρχεται ξαφνικά η συνειδητοποίηση ότι ο άντρας σου σε απατούσε χρόνια και το οικοδόμημά σου διαλύεται. Εκεί που νόμιζες ότι στέκεσαι στα πόδια σου έρχεται μια ξαφνική οικονομική καταστροφή και το κοινωνικό στίγμα που την ακολουθεί και σκέφτεσαι να αυτοκτονήσεις. Εκεί που έχεις γεμίσει το facebook με κλισέ θετικής σκέψης. βλέπεις ότι φτάνεις στην τρίτη ηλικία χωρίς ουσιαστικούς φίλους κι ο φόβος σε κυριεύει.
Η πνευματική ζωή είναι που θα σε βοηθήσει να μείνεις ανέπαφος από όλα αυτά, γιατί σε βοηθά να πάρεις δύναμη από μια Δύναμη που είναι ΜΕΣΑ σε εσένα, αλλά δεν προέρχεται ΑΠΟ εσένα. Αυτή είναι η βασική διαφορά με την αυτοεκτίμηση της αθεϊας. Ακουμπάμε στη Δύναμη που είναι ΕΞΩ από εμάς για να έρθει ΣΕ εμάς. Αν μείνουμε μόνο στις δικές μας δυνάμεις, γνωρίζουμε πολύ καλά (κι ας μη το παραδεχόμαστε), ότι κάποιες αντιξοότητες της ζωής δε θα μπορούσαμε να τις αντιμετωπίσουμε.
3)Η πίστη στο Θεό εμπεριέχει την έννοια της Πρόνοιας. Η παραμέληση είναι από τις βασικές αιτίες μείωσης της αυτοεκτίμησης. Ξαναλέω ότι η αυτοεκτίμηση δεν είναι κάτι σταθερό και ακίνητο σε όλη τη ζωή. Ανεβαίνει, καλλιεργείται αλλά και δοκιμάζεται. Η φροντίδα του εαυτού είναι από τις βασικές διαστάσεις στην αυτοεκτίμηση. Τι συμβαίνει όμως όταν το άτομο δεν μπορεί να φροντίσει τον εαυτό του; Είτε σωματικά (π.χ. υπερήλικες, ασθενείς) είτε γιατί δεν μπορεί να ελέγξει τις συνθήκες του περιβάλλοντός του. Εκεί μόνο η πίστη στη Θεία Πρόνοια μπορεί να βοηθήσει. Όσοι έχουν καθαρή τη συνείδησή τους, το πιστεύουν ότι θα τη λάβουν. Όσοι μέσα στην αθεϊα τους πιστεύουν ότι είναι μοναχικοί κόκκοι σκόνης μέσα σε ένα χαοτικό παγερό σύμπαν, όπου τα πάντα συμβαίνουν από τύχη, φοβούνται... Η αυτοεκτίμηση δεν μπορεί να καλλιεργηθεί σε συνθήκες εσωτερικής μοναξιάς και φόβου. Όταν γνωρίζεις ότι υπάρχει Κάποιος που σε παρακολουθεί, που σε νοιάζεται, που σε φροντίζει-έστω και αν δοκιμάζεσαι, τότε νιώθεις φροντισμένος ως άξιο παιδί του Θεού.
Λένε ότι η Εκκλησία προωθεί την ενοχή κι όχι την αυτοεκτίμηση. Βεβαίως υπάρχουν εκείνοι οι παλιομοδίτες ιερείς και πνευματικοί που επικεντρώνουν στην ‘αμαρτωλότητα’ και την ενοχή. Υπάρχουν όμως και πολλοί άλλοι, επιεικείς, με κατανόηση και συμπόνοια και συγχωρητικότητα. Στην πραγματικότητα η ενοχή μέσα στην πίστη μας ξεπερνιέται μέσω της εξομολογήσεως, πολύ πιο εύκολα ίσως από ότι στην ψυχοθεραπεία. Για να αναφέρω επίσης και το άλλο, ότι υπάρχουν πολλοί ψυχοθεραπευτές που είναι πολύ πιο κριτικοί από ότι οι πνευματικοί, με ένα πολύ πιο έμμεσο, περίπλοκο και άρα πιο ύπουλο τρόπο. Τουλάχιστον στην Εκκλησία ξέρεις τι να περιμένεις. Ξέρεις τι είναι αποδεκτό και τι όχι. Με τον ψυχοθεραπευτή που εμμέσως πλην σαφώς και με αδιαόρατη ειρωνική παντογνωσία θα σε κατακρίνει ως ‘εξαρτητικό’ επειδή π.χ. μένεις στην ίδια πολυκατοικία με την οικογένειά σου, είναι πολύ πιο δύσκολο να αμυνθείς εσωτερικά. Όποιος έχει ακουμπήσει έστω και λίγο την πνευματική ζωή, καταλαβαίνει αμέσως τα οφέλη της. Όσοι είναι φύση και θέση αρνητικοί (αλλά κατά τα άλλα ‘ανοιχτόμυαλοι΄ κι ‘εναντίον των προκαταλήψεων’), αρκούνται στα αποθέματα του εαυτού τους μέχρι, ίσως, κάποια μέρα να καταλάβουν τι χάνουν...
Βικτωρία Πρεκατέ, www.brightplanet.blogspot.gr, 15/1/2019
