Η ανάγκη για άμεσες αναδοχές

Μετά από 15 χρόνια εθελοντικής εργασίας με εγκαταλελειμμένα παιδιά, είτε στο Παίδων, είτε σε κρατικούς είτε σε ιδιωτικούς φορείς, νομίζω ότι είμαι σε θέση να σχηματίσω άποψη και συμφωνώ με τη θέση του Συλλόγου Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδας σχετικά με τη δημιουργία νέου ιδρύματος για μωρά, ότι δε χρειάζεται ένα ακόμη ίδρυμα, αλλά πρέπει τα εγκαταλελειμμένα βρέφη να δοθούν κατευθείαν από τα νοσοκομεία σε αναδοχή (όπως το πρόγραμμα του Αλεξάνδρα http://hosp-alexandra.gr/pilotiko-programma-quot-anadochi-…/) . Ένα ακόμη ενδιάμεσο ίδρυμα ίσως καθυστερούσε κάτι τέτοιο. Επειδή ο κόσμος δεν γνωρίζει τις λεπτομέρειες και νομίζει ότι το ανάλγητο κράτος κρατά επίτηδες υγιή βρέφη στα νοσοκομεία και δεν τα δίνει για υιοθεσία, η εμπειρία μου λέει ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Δεν είναι τόσο απλά, ώστε ένα ακόμη ίδρυμα να δώσει μια μαγική λύση. Να ξεκαθαρίσω ότι μιλάμε για βρέφη, που είναι ειδική κατηγορία. Η πλειοψηφία των βρεφών που εγκαταλείπονται και είναι υγιή μένουν για πολύ λίγο διάστημα στο νοσοκομείο, καθώς βρίσκεται άμεσα λύση για αναδοχή ή υιοθεσία ή φροντίδα από την ευρύτερη οικογένεια. Τα βρέφη που παραμένουν για μεγαλύτερο διάστημα ή και μακροχρόνια, είτε έχουν κάποιο πρόβλημα υγείας και χρειάζονται περίθαλψη, είτε έχουν ειδικές ανάγκες, είτε μιλάμε για βρέφη σκουρόχρωμα (από μειονότητες ή ρομά) . Δυστυχώς αυτά τα βρέφη δεν θέλει να τα υιοθετήσει κανείς κι αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να το δούμε ως κοινωνία, πριν αρχίσουμε να αναθεματίζουμε το ανάλγητο κράτος που υποτίθεται κρατά επίτηδες τα παιδιά στα νοσοκομεία. Επίσης, πολλά από τα εγκαταλελειμμένα βρέφη στο Αλεξάνδρα είναι από μητέρες χρήστριες ναρκωτικών και μπαίνουν σε πρόγραμμα αποτοξίνωσης όπου επίσης χρειάζεται νοσηλεία.
Σε ένα γενικότερο πλαίσιο και σχετικά με το θέμα των ιδρυμάτων, η προσωπική μου θέση (και από την εμπειρία μου στην Αγγλία) είναι η εξής: α)Οποιοδήποτε ίδρυμα φιλοξενεί ευάλωτα παιδιά θα πρέπει να είναι κρατικό και να ελέγχεται από πολλούς ανεξάρτητους φορείς και αρχές ταυτόχρονα. β)Η στελέχωση σε έμμισθο προσωπικό θα πρέπει επίσης να γίνεται από το κράτος με πολύ αυστηρά κριτήρια και πολυμελές συμβούλιο επιλογής στο οποίο θα εκπροσωπούνται επίσης ανεξάρτητες αρχές. γ)Η στελέχωση σε εθελοντές μπορεί να γίνεται από ΜΚΟ ή σωματεία, και θα πρέπει σε κάθε ίδρυμα να έχουν πρόσβαση εθελοντές από διαφορετικούς φορείς, οι οποίοι όμως θα είναι καταγεγραμμένοι σε μητρώο εθελοντών και η επιλογή τους θα γίνεται με αυστηρά κριτήρια.. δ)Το πλαίσιο λειτουργίας τους θα είναι σαφές και κοινό για όλα τα ιδρύματα. Δεν μπορεί για παράδειγμα, (όπως είχε συμβεί σε κρατικό ίδρυμα που βοηθούσα παλαιότερα) να παίρνει μετάθεση ο διευθυντής και ο καινούριος να αποφασίζει να κόψει όλους τους εθελοντές, με μεγάλο συναισθηματικό κόστος για τα παιδιά. Ούτε μπορεί ένας ιδιωτικός φορές να επιλέγει μόνος του και το έμμισθο προσωπικό και τους εθελοντές. Αυτά τα πράγματα πρέπει να γίνονται κεντρικά, τα παιδιά δεν 'ανήκουν' ούτε σε φορείς, ούτε σε ιδρύματα.Τέλος, η απόφαση για αναδοχή ή υιοθεσία δεν μπορεί να είναι απόφαση του εκάστοτε ιδρύματος, αλλά κεντρικού συμβουλίου στο οποίο θα συμμετέχουν πολλοί φορείς.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, αυτή τη στιγμή, ο μόνος οργανισμός που προσεγγίζει κάπως αυτά τα κριτήρια είναι, παραδόξως, το νοσοκομείο Παίδων. Σαφώς και το νοσοκομείο δεν είναι ο κατάλληλος χώρος για να μεγαλώνουν παιδιά και ειδικά τα μεγαλύτερα, θα πρέπει να μένουν εκεί όσο λιγότερο γίνεται. Για τα μεγαλύτερα παιδιά είναι που πρέπει να γίνουν περισσότερα ιδρύματα (καθώς όσο πιο μεγάλα είναι τόσο λιγότερες οι πιθανότητες για υιοθεσία). Τα βρέφη όμως είναι άλλη κατηγορία. .Αυτή τη στιγμή στο Παίδων τα βρέφη έχουν συνεχή ατομική φροντίδα από μία εθελόντρια το καθένα και οι εθελόντριες είναι από διαφορετικούς φορείς. Όταν πριν χρόνια έτυχε να συναντήσω σε κρατικό ίδρυμα παιδάκι κατάκοιτο που είχα επίσης φροντίσει στο Παίδων, μου έκανε εντύπωση πόσο πιο μόνο του ήταν στο ίδρυμα, λόγω υποστελέχωσης και σε προσωπικό και σε εθελοντές. To παιδί στο Παίδων είχε συνεχή επαφή με ενήλικες και άλλα παιδιά, καθώς δεν είναι μόνο η υπεύθυνη εθελόντρια που το φροντίζει σε συνεχή βάση, αλλά και το ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό που του μιλούσε, όπως και τα άλλα παιδιά από γειτονικούς θαλάμους, που δεν είχαν ειδικές ανάγκες, αλλά έρχονταν να το δουν και να του μιλήσουν. παράδοξο, αλλά ο χώρος του νοσοκομείου ήταν πολύ πιο 'συμπεριληπτικός' από ό,τι το ίδρυμα για παιδιά με ειδικές ανάγκες. Όταν είδα το ίδιο παιδί στο κρατικό ίδρυμα, ήταν τραγικά πιο μόνο και φαινόταν απεγνωσμένο. Κολλημένο σε ένα κρεβάτι με ελάχιστη αλληλεπίδραση, γιατί το προσωπικό ήταν ελάχιστο, όπως και οι εθελοντές, και τα παιδιά που μπορούσαν να κινηθούν απλά δεν έμεναν στο δωμάτιο του ύπνου. Σκέφτηκα ότι για το κατάκοιτο παιδί χίλιες φορές να παρέμενε στο Παίδων, έστω κι αν το νοσοκομείο δεν είναι ο κατάλληλος χώρος για μακροπρόθεσμη διαμονή.Βεβαίως το ιδανικό θα ήταν να εφαρμοστεί το μοντέλο εθελοντισμού του Παίδων (μία εθελόντρια ανά παιδί καθημερινά) και στα ιδρύματα.    Αυτό όμως είναι μια ευχή. Στην πράξη, εδώ και δεκαετίες δεν το έχουν καταφέρει.Για αυτό και -όπως έχουν σήμερα τα πράγματα- υποστηρίζω ότι για τα βρέφη, τα κατάκοιτα παιδιά και τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, το Παίδων με τους εθελοντές του ίσως είναι πιο ανθρώπινος χώρος από ό,τι ένα υποστελεχωμένο ίδρυμα. Η ατομική φροντίδα από τους εθελοντές στο Παίδων είναι το βασικό στοιχείο ειδικά για τα βρέφη που έχουν κάποιο θέμα υγείας, όπως είναι τα περισσότερα που μένουν στο Παίδων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αυτό λοιπόν που νομίζω ότι πρέπει να γίνει είναι η μεταφορά του ευέλικτου και εποπτευόμενου μοντέλου εθελοντισμού του Παίδων και στα άλλα υπάρχοντα ιδρύματα, κι όχι ένα ακόμη ίδρυμα. Για αυτό το λόγο και δεν υποστηρίζω ένα ακόμη ίδρυμα για βρέφη. Νομίζω ότι και ο Σύλλογος Κοινωνικών Λειτουργών για να έχει αυτή τη θέση, κάτι ξέρει.