Παρά τις
τραγικές όψεις της οικονομικής κρίσης, υπάρχει μια άλλη όψη, μια όψη, που πολλοί
εξομολογούνται στον εαυτό τους, σχεδόν ψιθυριστά: "Έπρεπε να γίνει κάτι,
γιατί είχαμε ξεφύγει..." Αναφέρονται στον καταναλωτικό, υλιστικό,
εγωκεντρικό τρόπο ζωής, που μάστιζε το δυτικό κόσμο, και ειδικά το λαό μας, εδώ
και μερικές δεκαετίες. Πολλοί άνθρωποι ανακάλυψαν ότι εκείνες οι συνήθειες
αδυνατούσαν όλο και περισσότερο να τους γεμίσουν, να τους απαλύνουν την
εσωτερική μοναξιά, το κενό της ύπαρξης, την έλλειψη νοήματος. Σαφώς σήμερα, η
πλειοψηφία έχει περάσει στο άλλο άκρο-στην αγωνία της επιβίωσης, οπότε σε καμία
περίπτωση δεν θα ήθελα να ηθικολογήσω εξιδανικεύοντας την κρίση…Δεν παύει όμως να
προβληματίζει ο συγχρονισμός, ότι η κρίση ξεκίνησε όταν η ελληνική κοινωνία ήταν
στο απόγειο του ηδονισμού και καταναλωτισμού…
Παλιές απατηλές συνήθειες του κυνηγού της ευτυχίας: Υλικές απολαύσεις, το φαγητό, εξιζητημένο με τις περίπλοκες γαστρονομικές τεχνικές και τους πομπώδεις τηλεοπτικούς διαγωνισμούς. Τα πολυτελή αυτοκίνητα, με τα πολλά κυβικά, η Αθήνα πηγμένη από τα τζιπ-τανκς με τα παρανόμως φιμέ παράθυρα, λες και φέρουν μέσα πλανητάρχες… Η τέλεια εμφάνιση, που με κάποιο παράδοξο τρόπο ποτέ δεν επιτυγχάνεται, όσα χρήματα κι αν ξοδευτούν σε γυμναστήρια, αξεσουάρ ή επώδυνες αποτριχωτικές πρακτικές. Η ερωτική περιπέτεια, η φαντασίωση του παραμυθιού, όπου ο κυνηγός της ευτυχίας ξεφεύγει μαγικά με το τέλειο πλάσμα, που ξανά και ξανά αποδεικνύεται ένας κοινός θνητός. Η εργασιομανία, η ανέλιξη στην επαγγελματική επιτυχία, αλλά όσο κι να αναδειχθεί ο κυνηγός, κάποιος θα υπάρχει πάντα καλύτερος από αυτόν. Η φήμη, η δόξα, η επιδοκιμασία των άλλων, ακόμη κι αν είναι επιφανειακή και φευγαλέα, ακόμη κι αν η ψευδο-φήμη έχει αποκτηθεί κλέβοντας τη δουλειά κάποιου συναδέλφου, επιδιώκεται αυτή η φρούδα ψευτο-αναγνώριση, μπας και γλυτώσει ο κυνηγός της από το βασανιστικό αίσθημα της ανεπάρκειας. Αλλά η αναγνώριση από τους άλλους είναι τόσο φευγαλέα κι επιφανειακή όσο τα πεταχτά φιλιά στον αέρα, στην δήθεν κοινωνική συνάθροιση που έχει καταλήξει πια να είναι η κάθε βάφτιση αλλά και το κάθε μνημόσυνο. Τα ταξίδια, οι κοινωνικές επαφές, τα επικίνδυνα σπορ, οι διάφορες ενασχολήσεις... Ξαφνικά, με την οικονομική κρίση όλα αυτά άλλαξαν. Άλλοτε ανεπαίσθητα, άλλοτε δραστικά... Ίσως δεν τα παίρνουμε πια τόσο σοβαρά… Είναι αυτό κακό;
Όλα τα παραπάνω, χωρίς να είναι αρνητικά από μόνα τους, αδυνατούσαν να δώσουν τη μόνιμη και καταλυτική απάντηση στο αιώνια αναζήτηση της ψυχής για γαλήνη, αγάπη, τροφή, αλήθεια. Οι άνθρωποι προσπαθούμε ξανά και ξανά με όποιο τρόπο μπορούμε- δεν είναι κατακριτέο, προκαλεί συμπόνια ο αγώνας, η προσπάθεια λύτρωσης, μέσα από αυτήν την επίπονη χαοτική διαδικασία, δυστυχώς συχνά μέσα από δρόμους που δεν έχουν τίποτα να προσφέρουν. Το πόσο αυθεντικές είναι οι απαντήσεις, αντανακλάται ξεκάθαρα στην ικανοποίηση που εντέλει νιώθουμε. Συνήθως νιώθουμε ευχαρίστηση για λίγο, ίσως φευγαλέα ανακούφιση, ίσως αποσπάστηκε η προσοχή μας. Μετά όμως επιστρέφουμε στο ίδιο γνώριμο κενό και πρέπει να ανακαλύψουμε κάτι άλλο για να ξεφύγουμε… Ο ρόλος του πολυάσχολου, εκείνου που τρέχει, τρέχει, τρέχει, χωρίς να ξέρει πού πηγαίνει. Ρόλος επώδυνος, ψυχοφθόρος, κουραστικός. Πριν από μερικά χρόνια, ήταν της μόδας στην Αθήνα, να απαντάς στην ερώτηση «Τι γίνεσαι;” με την στερεότυπη απάντηση «Τρέχω». Δεν είναι τυχαίο που ο ρόλος του πολυάσχολου έγινε πια όλο και πιο σπάνιος. Χιλιάδες άνθρωποι ωθούνται να μείνουν πολλές κενές ώρες με τον εαυτό τους, γιατί δεν έχουν δουλειά και δεν έχουν τα λεφτά για άλλες ασχολίες. Μήπως δεν είναι και τόσο τυχαίο; Η ανεργία σίγουρα είναι μεγάλη πληγή, όμως, είναι τόσο κακό να μείνουμε με τον εαυτό μας; Τόσο ανυπόφορη είναι η δική μας παρέα;
Η ανακούφιση δεν πρόκειται να έρθει παρά με την πνευματική σύνδεση, την επαφή με το Θεό, με το φως της αγάπης. Καμία άλλη εμπειρία δεν μπορεί να το αντικαταστήσει. Το άνοιγμα της καρδιάς μας στο Χριστό, η σιωπηλή επικοινωνία, το μοίρασμα της αγάπης Του, από Εκείνον προς εμάς, από εμάς προς τους άλλους, γιατί από τη στιγμή που νιώσουμε μια τέτοια αγάπη δεν μπορούμε να την κρατήσουμε για τον εαυτό μας.
Ιδιαίτερα τη σημερινή εποχή, η ανάγκη να θυμηθούμε και να ξανανιώσουμε το Θεό γίνεται όλο και πιο επιτακτική σε όλο και περισσότερους ανθρώπους. Μέσα στα επόμενα χρόνια αναμένουμε να δούμε όλο και περισσότερους ανθρώπους να αποζητούν την ουσιαστική πνευματική αλήθεια και τον τρόπο που αυτή μπορεί να βιωθεί μέσα από τον αλτρουισμό. Όλα τα «παυσίπονα» που θεωρούσαμε ως συστατικά μιας ευτυχισμένης ζωής βλέπουμε ότι δεν μας επαρκούν πλέον, ούτε καν τα ‘καλά’ παυσίπονα, όπως οι καλοί φίλοι, μια καλή σχέση, μια ικανοποιητική δουλειά. Είναι καλά, σημαντικά κι εκτιμητέα, αλλά δεν είναι αρκετά. Από την άλλη ο πόνος του αποχωρισμού από το Θεό, δεν μπορεί να καταλαγιάσει ποτέ με «παυσίπονα». Ίσως στο παρελθόν μπορούσε και ξεχνιόμασταν. Τώρα πια όχι. Κάποιοι άνθρωποι συναντούν απανωτές κρίσεις στη ζωή τους, όπου όλα μαζί σταματούν να λειτουργούν ή τα χάνουν όλα. Ίσως γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος να ανακαλύψουμε ότι δεν έχουν τη σημασία που τους είχαμε δώσει κι ότι το μόνο που χρειαζόμαστε πραγματικά είναι η πνευματική μας σύνδεση.
Σημαντικό εμπόδιο για αυτό είναι η ενοχή. Η ενοχή που μας έχουν ενσταλάξει ότι είμαστε ούτως ή άλλως φταίχτες, κακοί. Κι ότι όσες μετάνοιες κι αν κάνουμε, στο τέλος είμαστε πάλι κακοί, γιατί, τέλος πάντων, έτσι γεννηθήκαμε. Όσο σκέφτεται ο μέσος άνθρωπος τις δικές του αδικίες ή κρυφές κακές σκέψεις από την ημέρα που γεννήθηκε, προστίθενται στην αρχική του «εκ γενετής» ενοχή. Τότε σκέφτεται ότι είναι τόσο μακριά από την καθαρότητα, κατακλύζεται από τις ενοχές και εγκαταλείπει έστω και την ιδέα, για την προσέγγιση του Θεού. Δεν τολμά να μπει καν στον κόπο να ανοιχτεί σε κανέναν, γιατί δε θέλει να τον κατακρίνουν ακόμη μια φορά-ήδη κατακρίνει τον εαυτό του αρκετά. Όταν το μόνο που τονίζεται είναι η αποτυχία του ανθρώπου, τότε η επαφή με το Χριστό γίνεται ξαφνικά τόσο δύσκολη για το μέσο άνθρωπο, τόσο δυσθεώρητα άπιαστη, που πολλοί δε δοκιμάζουν καν. Πιστεύω ότι σε κάποιες περιπτώσεις η έννοια της ταπείνωσης έχει παρερμηνευθεί. Η ενέργεια με την οποία κάποιες φορές αποκαλείται ο σημερινός άνθρωπος «ανάξιος» ή «τιποτένιος» ή «αμαρτωλός» φέρει κάποιες φορές επιθετικότητα, καταδίκη, πληγώνει και απομακρύνει. Οι σημερινοί άνθρωποι, ούτως ή άλλως υποφέρουν από αυτό-υποτίμηση, δεν θέλουν να ακούσουν τίποτα παραπάνω και κλείνονται στον εαυτό τους. Ο θυμωμένος αθεϊσμός δεν είναι παρά φόβος της φαντασιακής καταδίκης από το Θεό, όταν οι μόνοι που καταδικάζουμε είμαστε εμείς.
Αν δεν αποδεχτούμε τον εαυτό μας, παρά τις ελλείψεις και τα λάθη μας, δεν θα μπορέσουμε να πλησιάσουμε το Θεό, που βρίσκεται μέσα μας. Η ενοχή δε θα μας το επιτρέψει και θα τρέχουμε εναγωνίως μακριά από τον εαυτό μας, που είναι όμως η μόνη σίγουρη και συνεχής μας παρέα. Πού να βρει κανείς γαλήνη έτσι; Όταν νιώθεις ανάξιος για κάτι, μένεις μακριά του. Δεν σημαίνει ότι δεν προσπαθoύμε να βελτιωθούμε ή ότι δεν αναγνωρίζουμε τα λάθη και τις παραπλανητικές σκέψεις. Όμως χρειάζεται κατά βάση να αποδεχτούμε τον εαυτό μας ως άτομο από την φύση του καλό και άξιο σε μια πορεία μάθησης και βελτίωσης. Αλλιώς, θα είναι αδύνατη η πνευματική σύνδεση, αλλά και η ψυχολογική μας ισορροπία.
Ίσως
το νόημα της κρίσης που ήδη υφίσταται και των κρίσεων που θα ακολουθήσουν είναι
ακριβώς αυτό: Εκεί που πιστεύαμε ότι τα
καταφέρναμε όλα μόνοι μας, έρχεται η υπενθύμιση ότι δεν τα καταφέρνουμε όλα
μόνοι μας. Ή μάλλον δεν μπορούμε να καταφέρουμε τίποτα μόνοι μας, χωρίς την
αόρατη χείρα του Θεού σε κάθε μας βήμα. Ίσως ήρθε ο καιρός να το θυμηθούμε,
να ρίξουμε το πολύξερο εγώ μας και να ζητήσουμε βοήθεια από εκεί που η βοήθεια
μπορεί πραγματικά να έρθει και από εκεί που, ούτως ή άλλως, ερχόταν πάντα, είτε
το βλέπαμε, είτε όχι. Τότε, ανεξάρτητα από ότι συμβαίνει, θα γνωρίζουμε ότι δεν
είμαστε μόνοι, ότι όλα έχουν το λόγο τους που συμβαίνουν, βάσει Θεϊκού σχεδίου
και άρα, όλα θα πάνε καλά.
Τα παραπάνω δεν έχουν στόχο να ωραιοποιήσουν μια κρίση της οποίας τα αίτια είναι βαθιά πολιτικά και οι άνθρωποι που τα υπηρετούν έχουν σαφώς κακή προαίρεση. Όμως, όταν κάτι αρνητικό επιτρέπεται να συμβεί, πάντα έχει κάτι να μας διδάξει. Όσο νωρίτερα μάθουμε το μάθημα, τόσο γρηγορότερα θα φύγει η δυσκολία από τη ζωή μας. Προσωπικά και συλλογικά. Η κρίση επιμένει, σε ένα νέο, τελματωμένο επίπεδο. Μήπως επιμένουμε κι εμείς σε κάτι που έχει πια τελειώσει;
Βικτωρία Πρεκατέ, www.brightplanet.blogspot.grm 14/1/2016
