Πρόσφατα επισκεφτήκαμε
ένα εργοστάσιο παραγωγής και συσκευασίας επεξεργασμένων τροφών. Η αίσθηση μέσα
στο χώρο ήταν μια επαναλαμβανόμενη «αποκοπή». Οι εργαζόμενοι δεν έβλεπαν
καθόλου ουρανό, παρά μόνο ατσάλινες οροφές με τεχνητό φωτισμό. Αποκοπή από το φως
της μέρας. Δεν μπορούσαν να μιλήσουν μεταξύ τους γιατί ο θόρυβος ήταν
εκκωφαντικός. Αποκοπή από την επικοινωνία. Η τροφή που παρήγαν δεν είχε καμία
σχέση, ούτε σε εμφάνιση, ούτε σε ουσία, ούτε σε γεύση, με τους
καρπούς των δέντρων. Αποκοπή από τη φύση. Μα πάνω από όλα, μου έκανε εντύπωση η
αποκοπή από την προσωπική δύναμη: βεβαίως δεν περίμενα ειλικρινείς απαντήσεις
από τους εργαζόμενους στις κλεφτές ερωτήσεις, τύπου «είστε ευχαριστημένοι από τη
δουλειά σας;». Μου έκανε εντύπωση όμως η συχνότητα και ο ενθουσιασμός με τον
οποίο εκστόμιζαν «να λέμε κι ευχαριστώ, πάλι καλά!».
Έχω πολλές φορές γράψει
για τη σημασία της ευγνωμοσύνης, για το «δόξα τω Θεώ». Πάντα πρέπει να
δοξάσουμε το Θεό για το κάθε τι, γιατί και μόνο το γεγονός ότι είμαστε
ζωντανοί, ότι μπορούμε να αναπνέουμε, να σκεφτόμαστε, να κάνουμε το οτιδήποτε,
ακόμη και να διαβάζουμε αυτές τις γραμμές, οφείλεται σε Εκείνον. Είναι λοιπόν
σημαντικό να είμαστε ευγνώμονες στο Θεό για το παραμικρό,
ακόμη και μια μη- ικανοποιητική δουλειά. Τι γίνεται όμως από εκεί και πέρα; Το
«δόξα τω Θεώ» των εργαζομένων αυτών, αλλά και άλλων, δεν μου ακούγεται τόσο ως
αυθεντική ευγνωμοσύνη, αλλά ως φόβος.
Που σταματά η ευγνωμοσύνη και ξεκινά η ηττοπάθεια; Πού σταματά η
διεκδίκηση και ξεκινά η αλαζονεία;
Θα περιοριστώ στο ζήτημα
της εργασίας, αν και αντίστοιχες στάσεις ισχύουν παντού. Έχω την αίσθηση ότι
παγιώνονται δύο λεωφόροι σκέψης: η μία λεωφόρος είναι ο φόβος της έλλειψης:
«Ευτυχώς που έχουμε δύο ψίχουλα και αυτά καλά είναι, δεν πρέπει να κάνουμε
τίποτα που θα ρισκάρει να τα χάσουμε». Εκεί αρχίζει η συρρίκνωση. Ο ορίζοντας
της διεκδίκησής μας από τη ζωή μικραίνει, μικραίνει, μικραίνει, ώστε να μένουμε
μόνο στα τελείως απαραίτητα κι ούτε καν αυτά. Εκεί λοιπόν που διαμαρτυρόμασταν
πριν τρία χρόνια για τη γενιά των 700 ευρώ, τώρα ψιθυρίζουμε «300 και καλά
είναι». Η συρρίκνωση των αξιώσεων έχει βέβαια επιβληθεί, με συστηματική,
επίμονη και ακατάπαυστη ψυχολογική χειραγώγηση από το σύστημα, που θέλει να μας
εθίσει στη συρρίκνωση ως στάση ζωής. Η συνήθεια και ο χρόνος είναι αποφασιστικοί
παράγοντες. Όταν τα χτυπήματα έρχονται αλλεπάλληλα επί 4 χρόνια τώρα και οι όποιες
αντιδράσεις φαίνεται να μην έχουν αποτέλεσμα, τότε παραιτούμαστε στο «300 και
καλά είναι». Το πρόβλημα με αυτούς τους εργαζόμενους, αλλά και τόσους άλλους, είναι
ότι έχουν αρχίσει να το πιστεύουν. Να θεωρούν τους εαυτούς τους πραγματικά
τυχερούς. Θα συγκρίνουν βέβαια τους εαυτούς τους με τους άλλους και θα σκεφτούν
«φιου, πάλι καλά». Η
στάση συρρίκνωσης έχει επιτύχει το σκοπό της, όταν καταφέρει να μας κάνει να
νιώσουμε εντελώς ανήμποροι απέναντι σε αυτό το τεράστιο παγκόσμιο
σύστημα-παροχό. Καθώς φροντίζει να μας εξαρτά σε όλο και περισσότερους τομείς
της ζωής μας, η απόλυτη υποταγή φαίνεται ως η μόνη διέξοδος. Τόσο που ξεχνούμε
ότι είμαστε ελεύθερα όντα, παιδιά του Θεού και δικαιούμαστε όλα τα αγαθά που Εκείνος
δίνει απεριόριστα.
Η άλλη λεωφόρος σκέψης
είναι η πνευματική. Δεν υπάρχει περίπτωση να ξεφύγουμε από τον
οικονομικό, κοινωνικό και ψυχολογικό εγκλεισμό, που σιγά σιγά, μελετημένα και
σταθερά, μας σφίγγει μέχρι τελικής ασφυξίας, αν δεν αποτανθούμε προς τα πάνω. “The way out is the way up”. Υπάρχουν πολλοί πιστοί που δεν έχουν
όμως αληθινή πίστη. Και υπάρχουν και κάποιοι που είναι πιστοί, αλλά δεν το έχουν καταλάβει! Σε κάθε
περίπτωση, μόνο η πνευματική οδός μπορεί να ελευθερώσει. Ακόμη κι αν
απορρίπτουμε θρησκείες ή εκκλησίες, δεν μπορούμε να απορρίψουμε την ύπαρξη του
Θεού, γιατί πώς αλλιώς κρατιόμαστε ζωντανοί από λεπτό σε λεπτό; O,τιδήποτε, μα
ο,τιδήποτε κι αν έχουμε σε αυτή τη ζωή οφείλεται στο Θεό. Εκείνος δίνει,
Εκείνος παίρνει. Κι αν δίνει τα 300 ευρώ, μπορεί κάλλιστα να δώσει και
περισσότερα -αν Εκείνος κρίνει κι αν εμείς συνεργαστούμε. Ο Θεός κάνει,
κουμάντο, όχι οι κυβερνήσεις. Ας ξεφύγουμε από το φόβο, ας συνεργαστούμε μαζί
Του και ας ζητήσουμε βοήθεια. Αν υπάρχει κάτι στη ζωή μας, ίσως έχει το λόγο
του. Ζητούμε να μας δείξει το μάθημα, ώστε να μπορέσουμε να προχωρήσουμε
μπροστά. Έχουμε ευγνωμοσύνη για το παραμικρό, αλλά με επίγνωση ότι μπορούμε να
ζητήσουμε περισσότερα, όχι μόνο για τον εαυτό μας, αλλά και για τους άλλους.
Όταν καταλαβαίνουμε ότι συν-δημιουργούμε τη μοίρα μας με το Θεό, και δεν μας
την υπαγορεύει καμία ανθρώπινη εξουσία, τότε βρισκόμαστε στο δρόμο της
απελευθέρωσης.
Άλλο να εκτιμούμε κάτι, άλλο να γαντζωνόμαστε.
Εκείνος που εκτιμά, βρίσκει τα καλά σε μια ατελή κατάσταση, αλλά δεν παύει να
οραματίζεται, να ζητά και να διεκδικεί περισσότερα. Όταν γαντζώνεται κάποιος σε
μια δουλειά από φόβο, ακόμη κι όταν μέσα του νιώθει ότι συμβιβάζει τα ιδανικά
και τις αξίες του, ακόμη κι αν μέσα του νιώθει ότι προδίδει την ηθική του ακεραιότητα,
τότε τη δουλειά θα τη χάσει ούτως ή άλλως. Υπάρχει ένα χαρακτηριστικό
σημείο τήξης, που καταλαβαίνουμε ότι κάτι έχει τελειώσει τον κύκλο του. Αν
επιμείνουμε να γαντζωνόμαστε, θα λιώσει ακόμη πιο γρήγορα και θα γλιστρήσει μέσα από τα χέρια μας- ούτως ή άλλως. Αν
είναι να γίνει, θα γίνει. Και κάποιο λόγο έχει για να γίνει. Οπότε δεν έχει
νόημα να φοβόμαστε. Θα κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε. Κι Εκείνος θα μας
βοηθήσει. Θα ανοίξει δρόμους, θα ανοίξει πόρτες. Θέλει να βοηθήσει. Δεν θέλει να υποφέρουμε, Αλλά πρέπει να
μετακινήσουμε την πίστη μας σε Εκείνον. Λέω «μετακινήσουμε», γιατί πίστη
αναγκαστικά έχουμε. Το θέμα είναι πού. Τη μετατόπιση της πίστης από την έλλειψη, τον ανταγωνισμό, τον
εγωκεντρισμό, στον αληθινό Δημιουργό, όλης της αφθονίας και όλων των αγαθών,
πίστη που συμπεριλαμβάνει αναγκαστικά την έγνοια για την αφθονία των άλλων, σαν
να ήταν η δική μας. Οι πνευματικές αυτές αλήθειες έχουν ειπωθεί ξανά και ξανά.
Κάλλιστα μπορούν να βρεθούν στα πατερικά κείμενα, στις παραβολές και στα
θαύματα του Ιησού, στο «Πάτερ ημών», αλλά και αλλού. Δεν χρειάζεται να είναι
θρήσκος κανείς για να τις εφαρμόσει. Είναι γνωστές εδώ και χιλιετίες,
δοκιμασμένες σε συνθήκες πολύ πιο άγριες από τη δική μας. Κι όμως. Στην πράξη
φαίνεται τόσο δύσκολο να τις ασπαστούμε. Τουλάχιστον, ας τις υπενθυμίζουμε
συνέχεια στον εαυτό μας. Ακόμη κι όταν οι άλλοι γύρω μας είναι σε έξαρση
εγωκεντρικής επίθεσης. Ας κρατήσουμε την ψυχραιμία μας, ας κοντοσταθούμε,
ας θυμηθούμε ότι ο Θεός θα μεριμνήσει και για εμάς, ακόμη και αν τώρα μας δοκιμάζει.
Στο τέλος και εμείς θα κερδίσουμε, αλλά και οι άλλοι, βλέποντας το παράδειγμα της
αξιοπρέπειάς μας.
Πρεκατέ Βικτωρία, www.brightplanet.blogspot.gr, 29/1/2014
